gaswapen in den afgeloopen oorlog hoogst belangrijk geweest.
De redenen hiervan, werden oorspronkelijk gezocht in zijn ver
rassend optreden. Inderdaad mag dit voor de jaren 1915 en 1916
hebben gegolden, later raakte het element der verrassing meer
op den achtergrond, al bleef het van belang. In den jare 1918
werd iedere aanval van eenige beteekenis dagen achtereen voor
bereid door een gasbeschieting. De resultaten van zoo'n beschie
ting, die veel grooter waren dan die der gaswolkaanvallen in
1915—1916, kunnen moeilijk aan het element verrassing worden
toegeschreven, doch moeten uitsluitend een gevolg zijn van den
aard van het wapen, n.l. van zijne eigenschap, dat bij juist
gebruik niet een deel der beschoten troepen, maar practisch
100 daarvan, worden getroffen. Reeds enkele moleculen van
een sterk traangas zijn in staat een man buiten gevecht te stellen,
en zijn dus evenveel waard als een kogel, die zijn doel bereikt.
Gas kan zijn doel niet missen (al is het slechts, dat het den
tegenstander noodzaakt zijn gasmasker op te zetten, van projectielen
bereikt slechts een klein deel nuttig effect. Gas is dus in zijn
gebruik niet alleen veel doeltreffender, maar ook economischer
dan het vuurwapen. Nog een ander voordeel is, dat het gaspro-
jectiel altijd veel langer zijn werking uitoefent dan de brisant-
granaat of de granaatkartets.
De bestreken ruimte van het gasprojectiel is altijd grooter dan
die van andere projectielen, omdat de door het springen van het
gasprojectiel verspreide hoeveelheid gas zich in de naaste omge
ving verspreidt en door den wind wordt medegevoerd.
Komt het er bij de gasprojectielen slechts op aan, dat het gas
in een zekere ruimte wordt verspreid, bij de andere projectielen
wordt alleen effect bereikt, wanneer een zeker punt, het doel,
wordt getroffen.
Bij gebruik van brisantemunitie kan niet vooruit worden bepaald,
welke uitwerking een zekere hoeveelheid munitie zal hebben. In
den afgeloopen stellingoorlog kwam het voor, dat na een acht
dagen lang durend trommelvuur wel alles was platgeschoten,
doch dat het beschoten terrein daarna nog met zoo'n kracht kon
worden verdedigd, dat de op het trommelvuur 'volgende aanval
kon worden afgeslagen.
Bij beschieting met gasmunitie bleek het later mogelijk zonder
vernietiging van loopgraven en hindernissen het beschoten ter
rein te doen ontruimen.
Het voorgaande heeft allerminst de bedoeling het gaswapen als
het „alheilwapen" te willen aanbevelen, zooals eenerzijds door
sommige militaire utopisten, anderzijds door pacifisten voor propa
gandadoeleinden soms wordt gedaan. Het gaswapen zal nimmer
een ander wapen kunnen vervangen, doch slechts een hoogst waar
devolle aanvulling kunnen zijn. In dit verband zij slechts genoemd
de groote afhankelijkheid van het gaswapen van de weersomstan-
438
