die troepen, welke zonder aan eenige gasinwerking te zijn bloot
gesteld geweest, alleen door het verliezen van bewegingsvrijheid,
ten gevolge van mosterdgasbarrières, niet tijdig in het gevecht
hebben kunnen ingrijpen. Een soortgelijke toestand kwam bij het
gebruik der andere wapens niet voor. Artillerieafsluitingsvuur met
brisante munitie kan wel in hooge mate belemmerend werken, doch
heeft nog nooit troepenverplaatsingen kunnen beletten. Ook kan
een gashindernis niet zoo eenvoudig opgeruimd worden als een
draadversperring. Ten slotte moet bovendien niet uit het oog wor
den verloren, dat naast de hiervoren genoemde factoren, ook het
dragen van het gasmasker op zich zelf reeds afbreuk doet aan
de gevechtswaarde van den soldaat; de mate hiervan is natuurlijk
niet in cijfers uit te drukken. Dat dit uitrustingstuk niet kan
worden gemist, behoeft geen betoog. Een soldaat is zonder gas
masker in den modernen oorlog weerloos. Eenige ervaring op het
gevechtsveld met het gaswapen doet hem dit beschermingsmiddel
zelfs op hoogere waarde stellen dan zijn geweer en zijn helm. Dit
leert een opgave van het Britsche leger, vermeldende de door
10000 achterblijvers neergeworpen uitrustingstukken bij de achter
volging der Duitschers in de richting Amiens in Maart 1918. Meer
dan 6000 man hadden hunne geweren weggeworpen, een ongeveer
even groot aantal hunne helmen, doch slechts 800 maskers werden
achtergelaten. Toch is het gasmasker niet bijzonder gemakkelijk
te dragen, en vooral de Engelsche draagwijze was in dien tijd
niet bijster gerieflijk. Maar de soldaat had in die dagen geleerd,
dat hij bij een gasaanval geen kans had te ontkomen, indien zijn
gasmasker hem in den steek liet.
Niettegenstaande alle hiervorengenoemde, niet in de statistieken
in rekening gebrachte factoren, bedroeg in het Amerikaansche
leger het aantal verliezen, uitsluitend door gas veroorzaakt, ruim
27 van het totaal.
In dit getal zijn zooals vanzelf spreekt niet begrepen zij, die na
reeds door gas buiten gevecht te zijn gesteld, door andere oorzaken
op het slagveld het leven lieten. Geen ander oorlogswapen, tenzij
kruit als een afzonderlijk wapen zou worden opgevat, heeft een
zoo groot percentage verliezen veroorzaakt. En dit niettegenstaande
het feit, dat de Duitschers een groot gebrek aan gas kregen op
het moment, toen het Amerikaansche leger bij St. Mihiel en in de
Argonnen tot het offensief overging. Het gevolg was, dat prac-
üsch geen gasverliezen werden geleden voor St. Mihiel en slechts
enkele^ gedurende het Argonnen offensief. Hadden de Duitschers
toen in voldoende hoeveelheid hun mosterdgas ter beschikking
gehad, dan zou ook hier de aanval zijn gestopt en zouden de
Amerikanen minstens tweemaal zooveel verliezen hebben geleden
als thans het geval was. Het waarschijnlijk gevolg zou zijn geweest
een voortzetting van den oorlog tot in den loop van 1919.
Het Duitsche voorjaarsoffensief van Maart 1918, het einde van
den jarenlangen stellingoorlog, is een treffend voorbeeld van de
440
