4°. omdat de muren als regel aan beide zijden worden be
pleisterd en daardoor tegen weersinvloeden en mechanische be
schadiging eenigermate worden beschermd
5°. omdat ook de gebruikelijke overstekende daken de muren
min of meer tegen regen beschermen.
Mortels.
De bestanddeelen, waaruit mortels worden samengesteld zijn
kalk, zand, hydraulische toeslagen en water.
De kalk wordt in Indië meestal verkregen door het branden
van kalksteen, een natuurgesteente, hoofdzakelijk bestaande uit
Ca Co3
CaC03CaO C02.
Het Co2 ontwijkt als gas en hetgeen achterblijft is CaO, onge-
bluschte kalk.
De ongebluschte kalk wordt vervolgens met water in aanraking
gebracht, waardoor de kalk wordt gebluscht
CaO H20Ca(OH)2
Het verkregen product draagt den naam van gebluschte kalk.
Het blusschingsproces gaat gepaard met volumevermeerdering
en warmteontwikkeling. Naarmate van de zuiverheid van de kalk
en dus van de grootte van de uitlevering bij het blusschen, wordt
de kalk onderscheiden in vette en magere kalk.
Het ligt voor de hand, dat voor het maken van mortels slechts
gebluschte kalk wordt gebruikt. De aanwezigheid van stukjes onge
bluschte kalk in de mortel is voor het daarmede samen te stel
len en af te werken metselwerk zeer nadeelig. Deze deeltjes zou
den n.l. door inwerking van vocht in het werk worden gebluscht,
waarbij uitzetting plaats heeft, als gevolg waarvan scheuren zou
den kunnen optreden. Het is dus zaak bij de keuring van kalk
erop te letten, dat er geen harde, ongebluschte stukjes in voorkomen.
Zuivere, gebluschte kalk kan aan de lucht versteenen
Ca (OH)2 H2 Co3CaCo3 2H20.
Het water neemt hierbij geen deel aan de reactie, het heeft
slechts een overbrengende functie.
Dergelijke kalk draagt den naam van luchtkalk in tegenstelling
met de z g. waterkolk, d.i. kalk, gebrand van een kalkgesteen-
te, waarin zich kleihoudende bestanddeelen bevinden, in hoofd
zaak A1203 en Si02. Als gevolg van de aanwezigheid van laatstge
noemde bestanddeelen heeft waterkalk de eigenschap van onder
water en door inwerking van water te versteenen. Men noemt deze
eigenschap hydrauliciteit en de kalk, die deze eigenschap bezit,
hydraulische kalk.
Bij de versteening van hydraulische kalk hebben de volgende
chemische omzettingen plaats:
(3 CaO). Si02 2H20CaO. Si02 2 Ca(OH)2
2(CaO. A1203) H20CaO. (2A1203) Ca(OH)2
482
