krimpscheuren. Vandaar dat een nauwkeurig toezicht bij de
menging van de mortelbestanddeelen noodzakelijk is, niet alleen
om zekerheid te hebben omtrent de soliditeit van het metselwerk,
maar ook ter wille van de finantiëele verantwoording.
Vaak toegepaste mengverhoudingen voor metselmortels zijn de
volgende, uitgedrukt in inhoudsmaten
Voor waterdicht werk
1 kalk, 1 tras, 1 zand.
1 kalk, 112 tras, 2 a 3 zand.
t P. C., 2 a 3 zand.
overigens
1 kalk, 1 tras, 3 zand.
1 kalk, l'/2 tras, 4 a 5 zand.
1 kalk, 1 R. C, 1 a 3 zand.
1 P. C., 3 a 5 zand
De bestanddeelen van de mortel worden goed dooreengemengd
tot een gelijkmatige kleur wordt verkregen, waarna zooveel water
wordt toegevoegd (zoet water, geen zeewater, zie hetgeen hier
omtrent ten opzichte van zeezand is vermeld), dat de mortel eerst
na krachtig dooreenwerken tot een gemakkelijk uit te smeren
brij wordt.
Is het zand vochtig dan verdient het aanbeveling de overige
bestanddeelen afzonderlijk met water aan te maken en eerst
daarna met zand te vermengen.
Er mag geen grootere hoeveelheid mortel worden aangemaakt,
dan voor onmiddellijk verbruik noodig is. Resten van tras-en
roode cement-mortels, die een begin van versteening vertoonen of
die langer dan één dag onverwerkt zijn blijven liggen, mogen niet
meer worden gebruikt, ook niet nadat ze door toevoeging van
water weer tot een brij zijn omgewerkt, Daar de verharding van
Portlandcement-mortel veel vlugger intreedt dan die van de overige
mortels, mogen resten van Portlandcement-mortels niet langer dan
één uur onverwerkt blijven. Hoewel soms oogenschijnlijk onver
anderd gebleven zijn dergelijke mortelresten niettemin reeds in
het versteeningsstadium gekomen en daardoor van zelfsprekend
ondeugdelijk geworden.
Het herhaaldelijk dooreenwerken van de mortel is overigens
van zeer veel belang te achten.
Het metselen.
Bij het metselen wordt een laag mortel uitgespreid en daarin
de steenen zoodanig gedrukt en gewreven, dat zoowel de zij-
485
'J Bij deze mortel wordt met het oog op de vereischte smijdigheid toe
voeging van een weinig kalk aanbevolen Overigens moet de aanwezigheid
van vrije kalk in den muur als zeer nadeelig worden beschouwd.