535
In het betoog van professor Moresco is ons voorts niet duidelijk waarom
de alléén-verantwoordelijkheid van den Minister van Koloniën, voor het geval ze
werd ingesteld, in lijnrechten strijd zoude zijn met onze staatsinstellingen. Zeer
zeker; de verdediging van Indië is, geen specifiek belang van Indië, doch van het
Rijk, maar dit wordt toch ook ten volle bereikt, door deze aangelegenheid toe te
vertrouwen aan den Minister van Koloniën in stede van aan de Ministers van
Koloniën en Marine samen.
We begrijpen nog steeds niet en professor Moresco is er niet in geslaagd
ons in deze te overtuigen waarom de verdediging van Indië wel rijkszaak
is, indien de ministers van Marine en Koloniën c. q. ook van Buitenlandsche
Zaken gezamenlijk de verantwoordelijkheid dragen en geen. rijkszaak kan
zijn, indien de Minister van Koloniën dit alleen moet doen.
De beslissing en leiding toch blijven in beide gevallen op grond van de
bestaande staatsrechtelijke verhoudingen aan het Opperbestuur. In de groote
lijn blijft de toestand dus geheel dezelfde. Door de splitsing der staatsinarine
zal het Opperbestuur zijn functie ten aanzien van de Indische defensie slechts
doelmatiger gaan uitoefenen en wordt de gelegenheid geschapen om door
éénhoofdige leiding op de beste wijze te beoordeelen, wat voor het Indische
deel van het Koninkrijk der Nederlanden noodig zal zijn.
De rede van professor Moresco vertoonde overigens groote overeenstemming
met de reeds eerder vermelde voordracht van kolonel Rendorp. Zij bevat dan
ook geen punten, waarop hier nader behoeft te worden ingegaan.
Ook de inleiding van den oud-overste Putman Cramer deed in hoofdzaak
bekende klanken hooren. Het reeds zoo vaak gebezigde complex van gevoelsover
wegingen deed ook hier weer opgeld en het argument „vlagvertoo i" werd ook
thans weer gebruikt Reeds eerder hadden we gelegenheid op te merken, dat
dergelijke bijkomstigheden wel zeer in het niet verzinken bij de primaire
belangen, welke het splitsingsvraagstuk beheerschen. De rede van overste Putman
Cramer kenmerkte zich overigens door eenige bitterheid van toon aan het
adres van Minister Lambooy, welke naar onze meening zonder schade te doen
aan den inhoud, zeer wel achterwege had kunnen blijven.
Aan het slot van deze rede werd nog een pleidooi geleverd om het
splitsingsvraagstuk aan een commissie van hoogstaande mannen ter beoordeeling
voor te leggen. Dit pleidooi treft wel in het bijzonder, aangezien tot nu toe van
Marinezijde unaniem stelling werd genomen tegen het denkbeeld van instelling
eener commissie voor het Indische defensievraagstuk, welk denkbeeld, naar
bekend, in het leger nogal instemming ondervond. Het toenmaals gebezigde
motief, dat het onderwerp reeds volledig en van alle zijden was bezien en
instelling eener commissie dus overbodig moest worden geacht, geldt thans
zeker in verhoogde mate voor het splitsingsvraagstuk. Toch zouden we tegen het
denkbeeld geen bedenkingen hebben, indien de afhandeling van het ontwerp
zich niet in een reeds te ver gevorderd stadium bevond, terwijl voorts niet
mag worden voorbij gezien, dat de objectieve samenstelling eener commissie
niet zoo eenvoudig zal zijn, aangezien zoo langzamerhand de leidende figuren,
die zich voor het vraagstuk interesseeren, ook reeds een uitspraak deden omtrent
de richting, waarin eene oplossing zich naar hunne meening zou moeten bewegen.
Op de inleiding van de heeren Moresco en Putman Cramer volgde eenig debat,
hetwelk dien naam feitelijk niet verdient. Debatteeren houdt toch in het bespreken
van het voor en tegen eener zaak, terwijl in het onderhavige geval slechts
eenige voorstanders, waaronder zeer zeker mannen met gezaghebbenden naam,
de conclusie der inleiders ondersteunden.
Ons oordeel over deze vergadering samenvattende zouden we willen con-
stateeren, dat de besprekingen hebben gestaan in het teeken der marinebe-
langen, terwijl ook het Hollandsche defensiebelang in meerdere of mindere
mate daarin betrokken werd. Het Indische defensiebelang is echter dien
avond niet tot zijn recht gekomen. Het moet o. i, dan ook betreurd worden
dat deze zijde van het splitsingsvraagstuk zoo onvoldoende belicht is gewor
den. De leek zou onwillekeurig den indruk krijgen dat al het gesprokene ook
uit het oogpunt van het Indisch defensiebelang onaantastbaar is. Dat dit
