De legerafdeelingen, welke den gevraagden bijstand moesten
verleenen, werden steeds ter beschikking van het burgerlijk be
stuur gesteld, dit bestuur had steeds van het begin tot het einde
de leiding, met de eenige beperking, dat het zooveel mogelijk
rekening had te houden met het bijzondere karakter van de
militaire organisatie en—voor zooveel doenlijk zich had te
onthouden van bemoeienis met de technische uitvoering der
verstrekte opdrachten, de militaire bevelvoerende was gehouden de
van bestuurszijde gegeven opdrachten getrouw en naar de wen-
schen en aanwijzingen van het bestuur te volvoeren, terwijl ten
slotte als algemeene regel gold, dat niet dan op verzoek van den
aanwezigen hoogsten burgerlijken gezaghebbende van de wapenen
gebruik mocht worden gemaakt.
Waar de wijze van optreden van legerafdeelingen in het alge
meen o. m. wordt bepaald door de omstandigheden waaronder
zal moeten worden geageerd, behoeft het geen betoog, dat zulks
ook geldt voor het geval, dat militaire afdeelingen aangewezen
zijn om ten behoeve van het burgerlijk bestuur, militairen bij
stand te verleenen.
Met betrekking tot het verleenen van dien bijstand moeten
twee gevallen scherp worden onderscheiden nl.
le. Militaire bijstand wordt ingeroepen in geval van onlusten
of gevaar daarvoor.
2e. Er is geen sprake van onlusten of gevaar daarvoor, doch
militaire bijstand is noodig voor politiedoeleinden.
In het eerste geval hebben de legerafdeelingen, welke den
bijstand moeten verleenen, tot taak, het verzet, zoodra het ver
antwoordelijke burgerlijk gezag dit noodig oordeelt, te breken,
door allen tegenstand neer te slaan; het leger moet in dit geval
optreden als leger.
Het geldt hier dus het inzetten van eene zuiver militaire actie,
welke uiteraard alleen dan kans van slagen heeft als van militaire
zijde wordt uitgemaakt op welke wijze die actie zal worden ge
voerd, welke troepen daaraan zullen deelnemen en bovendien
de leiding van die actie geheel berust bij den militairen bevel
voerende.
De verantwoordelijkheid voor die actie moet in verband hier
mede vanzelfsprekend geheel rusten op den militairen gezag
hebbende, die de leiding heeft.
Wordt daarentegen militaire bijstand ingeroepen ten behoeve
van politiedoeleinden, dan staat de zaak geheel anders, er is
dan geen sprake van het inzetten van eenige militaire actie in
den zin als hierboven bedoeld, het leger treedt in dit geval niet
op als leger maar als politie.
Onder deze omstandigheden zal het verantwoordelijke burgerlijk
gezag moeten beoordeelen welke maatregelen zullen moeten
560
