625
waarbij hij niet schroomde Saikuan, een voorstad van Canton in vlammen op
te doen gaan. En evenals zijn vriend Lenin liet hij zich begraven in een kist van
kristal. Maar hij stierf als een goed geloovige in de Christelijke leer. En
zoo was Sun Yat Sen een kind van zijn tijd, het type van den nationalist
uit den tijd der pseudomorphose. Hij was het type van den leider die zelf
niet weet wat hij wil, die een „policy of drift", voert die zich geheel door het
toeval laat beheerschen die zich nog geen scherp afgebakende levensbeschou
wing heeft gevormd.
Diezelfde verschijnselen nemen wij in Indië waar. Nu eens zijn het isla-
mietisch-politieke stroomingen, die de situatie beheerschen, dan weer nemen
de studeclubs de leiding. Morgen is het misschien een specifiek Javaansch-
of Soendaneesch- of Amboineesch-nationalistische strooming die zich manifes
teert, zonder dat in vele gevallen tusschen de verschillende handelingen van
personen of partijen een logisch verband is te leggen. Al die stroomingen
behoeven een krachtige leiding, die hen onverbiddelijk in het rechte spoor
houdt en iedere revolutionnaire beweging meedoogenloos neerslaat in het
belang van den Indonesiër zelf, behoeven een staatsbeleid dat waar het kan
samenwerking zoekt met die stroomingen, maar waar het niet kan, krachtig
doortast, en de leiding in handen houdt. Dat zal streven naar een streng
doorgevoerde rechtspolitiek, maar als dit niet kan geen oogenblik zal aarzelen
om tegen de geweldpoiitiek van het communisme een machtspolitiek te voe
ren van de gepantserde vuist. Dat staatsbeleid mag nimmer de nog altijd
geldende waarheid van het oude devies van J. P. Coen: „Er is geen beter
recht, dan het recht en de macht om dat recht te handhaven", uit het oog
verliezen.
Het is een geluk voor China dat Sun Yat Sen zijn politieke testament „de
Drie Volksprincipes" heeft neergeschreven in een tijd toen hij nog niet al te
veel verbolsheviekt was. Een uittreksel van de Volksprincipes, wordt voor
den aanvang van iedere vergadering, voor den aanvang der oefening op het
exercitieterrein voorgelezen. En zoo kon het gebeuren dat diezelfde Volks
principes tenslotte een krachtige propaganda tegen het communisme werden,
ondanks het feit dat Sun Yat Sen's naaste familieleden verbolsheviekt waren,
en dat zij ten slotte geleid hebben tot de ineenstorting van de communistische
propaganda van Borodin en zijn trawanten.
Er heeft in China een groote ommekeer in den politieken toestand
plaats gehad. Sedert de Noordelijken door het verraad bij Yenchang
werden geslagen en over de Hoang ho terugvloeiden, is in hun critieke
toestand een aanzienlijke verbetering gekomen. Uit de nadere berichten
blijkt dat niet alleen Chang Chi Kung bij Loyang verraad pleegde door ge-
meene zaak met Feng te maken, maar dat ook Tien Wei Chun die de hoofd
aanval op's vijands linkervleugel zou doen en daarbij de beschikking had
gekregen over zeer veel materiaal waaronder zelfs tanks, op het beslissende
moment, de order liet geven door zijn officieren om de wapens weg te werpen.
Daardoor zakte het offensief van het centrum der Noordelijken ineen. Ditmaal
is het verraad den verraders echter zeer duur te staan gekomen. Een groot
deel van hen die de wapens hadden weggeworpen werd door de wild ge-
geworden „Red Spear Kongsi" van boeren, die in woeste verbittering over
de vernieling van hun velden zich thans tegen alle militairen schijnen te keeren
onverschillig tot welke partij zij behooren, afgemaakt. En wat levend, doch
ongewapend de Hoang ho overkwam ontsnapte niet aan het noodlot. Chang
speelde niet met de verraders. Op den N. oever stonden talrijke execuiiepe-
lotons klaar en duizenden werden bij aankomst op den Noordelijken oever
onthoofd. De drastische manier waarop de krijgstucht werd hersteld, schijnt
inderdaad Chang Tso Lin's positie verbeterd te hebben. In den boezem der
Fengtien teekenden zich intusschen verschillende stroomingen af. Generaal
Wu Chun Sheng de leider der ouderen in de partij was er vóór om naar
Mandschoerije te retireeren. Yang Yu Ting, de zeer bekwame Chef van
den Staf der Fengtien partij, was echter voor een compromis met Chang Kai
Shek en Yen Shi Shan. Beide partijen wilden dat Chang tso lin zich uit
