705
9. POLITIEK OVERZICHT.
De ontwapeningsconferentie van Qenève. In de afgeloopen verslagmaand is
de ontwapeningsconferentie die door president Coolidge te Qenève bijeenge
roepen werd, onverrichterzake uiteengegaan en onwillekeurig stelt men zich
de vraag of de verschillende ontwapeningsconferenties tenslotte niet meer
kwaad dan goed doen aan de idee van den Wereldvrede. Ontwapening heeft
alleen kans van slagen als er voldoende internationaal vertrouwen bestaat. En
zoolang dat vertrouwen niet bestaat, zoolang de Qroote Mogendheden meenen
dat het internationale recht alleen waarde heeft, wanneer men beschikt over
een macht om dat recht te verdedigen, zoolang zullen zij een krachtig leger
en een sterke vloot blijven onderhouden. Talleijrand wees er in 1816 reeds op
in een adres aan de Heilige Alliantie, dat wanneer enkele volkeren zich zwaar
gaan wapenen, vanzelve een internationale wedren moet ontstaan, die op een
oorlog moet uitloopen. In het Vredesverdrag van Versailles heeft men het be
ginsel van ontwapening, waaronder men zooals bekend is feitelijk alleen een
vermindering van bewapening verstaat, willen vastleggen, door in de eerste
plaats aan DuiPchland een gedwongen ontwapening op te leggen, terwijl de
overige onderteekenaars beloofden mede te werken aan een vermindering van
de bewapening, voorzooverre zulks vereenigbaar was met hun veiligheid. Om
de tien jaar zou het ontwapeningsvraagstuk weder opnieuw ter hand genomen
worden en zoo hoopte men een intensief ontwapeningsprogramma door te
kunnen voeren.
Wij zullen de historische ontwikkeling van het ontwapeningsprobleem na
de onderteekening van het Vredesverdrag niet op den voet volgen. In den roes
van het tot stand komen der Locarno verdragen, wilde men op den weg der
ontwapening verder voortgaan.
Deze verdragen waren het eerste practische resultaat der ontwapeningsbe
weging en hoopvol als men hierdoor gestemd was, wilde men meer. En zoo
kwam het dat op den 12en December 1925 de „Voorbereidende Commissie
voor de ontwapeningsconferentie" in het leven werd geroepen, teneinde de
uitwerking van Artikel 8 van het volkenbondsverdrag waarbij de ontwapening
in uitzicht werd gesteld, nader ter hand te nemen. De stoot aan de benoeming
dier commissie werd echter eigenlijk gegeven door -geruchten, die de ronde
deden van pogingen van de zijde van Amerika om buiten den Volkenbond
om, een conferentie bijeen te roepen teneinde te geraken tot een vermindering
van het kleinmaterieel van de vloten der zeemogendheden.
Een dergelijke conferentie zou echter ernstig afbreuk hebben gedaan aan
het prestige van den Volkenbond en men haastte zich dan ook om eene con
ferentie voor algemeene ontwapening zoowel ten aanzien van het leger als van
de vloot en van de luchtmacht bijeen te roepen. Door Lord Cecil (Engeland)
en Paul Boncour (Frankrijk) werden prae adviezen ingediend, terwijl de Span
jaard Cobian een zeer belangrijk memorandum samenstelde. Maar ook het
werk van deze voorbereidende commissie is op een mislukking uitgeloopen.
Bij Polen en Roemenië beheerscht de vrees voor Rusland de ontwapenings-
politiek van die landen. Engeland als eilandenrijk, dat voor de voedselvoor
ziening en zijn economisch leven van zijn verbindingen afhankelijk is, duidt
geen ontwapening ten aanzien van zijn vloot. Frankrijk dat naast een lange
landgrens een lange kustlijn heeft te verdedigen, wil de ontwapening van de
landmacht aan die van de zeemacht vastkoppelen. Waar het bovendien in
Noor 1-Afrika over een geweldig menschenreservoir beschikt, wenscht het een
afzonderlijke sterkte voor zijn koloniaal leger vastgesteld te zien en dit niet
betrokken te zien in de vergelijking der vredes effectieven van de aan de
ontwapening deelnemende staten.
En zoo strandde tenslotte de voorbereidende commissie op tal van moeilijk
heden, waarop hier niet verder in zal worden gegaan en besloot men de
volgende bijeenkomst uit te stellen tot November 1927, dus tot na den afloop
van de Volkenbondsvergadering van dit jaar. Hierdoor zal dus het ont
wapeningsvraagstuk op zijn vroegst in de herfst van 1928 door de Volken
bondsvergadering in behandeling kunnen worden genomen.
