882
waaraan de mislukkingen in Midden-Azië te danken waren. In de zeer geheime
circulaire van 25/11-22 die onderteekend was door Stalin en Ter Avassenov,
legde men de gemaakte fouten bloot en wees men de middelen aan om be
tere resultaten te verkrijgen. Er werd in Centraal-Azië en Britsch-Indië met
onvoldoende personeel gewerkt en de agitators worden gebruikt in die takken
van dienst, waarvoor zij het meest aanleg hadden. Er werd niet voldoende
aandacht besteed aan hun specialisatie en veie propagandisten werden daar
door verkeerd gebruikt. Daarnaast werd aangedrongen op de stichting van
een kamer van koophandel te Moscou, teneinde de economische belangen
in Midden-Azië te behartigen. Gewezen werd op de noodzakelijkheid van het
aanknoopen van handelsrelatie's met Khiva, Buchara, Perzië, Turkije, Afghanistan
en Britsch-lndië, op de wenschelijkheid van de stichting van handelsorganisaties,
die tevens tot krachtige propagandacentra moesten worden uitgebouwd en het
heele propagandastelsel moesten financieeren.
Maar ook deze middelen bleken niet voldoende efficient te zijn, om te ge
raken tot een intensieve bolsheviseering van de staatjes van Midden-Azië. Toen
werd 27 October 1924 een grootsch plan van reconstructie bij de Comintern
aangeboden, een pacificatie- tevens bewapeningsplan van Midden Azië, een fijn
gesponnen politieke intrige, waarvan de Sovjet-Unie het geheim schijnt te be
zitten. Men besloot tot de schepping van een serie model-sovjet-republieken
op de Noordgrens van Britsch-Indië, Perzië en Afghanistan en de Sovjet-Re
publiek stak zich hier in den schaapshuid van den pacificator en socialen her
vormer. De welvaart van die model-republieken moest als propagandamiddel
dienen onder de stammen der buurstaten, die aangetrokken door de toestan
den in die moderne heilstaatjes, zouden streven naar aansluiting bij de Sovjet-
Unie. Zoo kwam Turkmenistan, de Republiek der Turkmenen, Uzbekistan, de
republiek de Uzsegs, Tadjikstan de republiek der Tadjiks, Karakalpak de re
publiek der Kara Khirgizen. Khirgizistan en Karastan tot stand. Groote kosten
worden aan den vooruitgang dier republieken ten laste gelegd, Men zorgde
voor den aanleg van irrigatiewerken en betere water verdeeling in de woestijn
gebieden, voor den aanleg van wegen, het herstel der vernielde spoorlijnen,
scholen, aanmoediging van den landbouw, veeteelt en visscherij, richtte textiel
fabrieken en electrische centrales op, moedigde den mijnbouw aan.
De onteigende landerijen van de beijs, de grootgrondbezitters, schonk men
aan groepen van armen, die kochtchis, (landbouw-coöperaties) vormden. Maar
ten slotte was het de sovjet-Unie niet te doen om het opheffen van de achter
lijke volkeren van Midden-Azië, maar om de organisatie van een operatiebasis
voor het offensief tegen de Britsche grens. Evenwijdig aan de grens loopt de
spoorlijn van Krasnovodak over Buchara en Samarkand naar Andishan met
naar het zuiden vooruitstootende zijlijntjes zooals die naar Patta Kissar, waar
tevens een groote vliegbasis is opgericht tegenover het acces van de Bachti-
rivier en het lijntje naar Kuschk. Overal liggen de roode garnizoenen verspreid,
heeft men tal van propaganda-centra ingericht. Uit Turkmenistan en Tadjikstan
stroomen de propagandisten, die Perzisch spreken, Perzië binnen. Zij waren het
die in 1924 de onlusten in de Perzische provincie Kharassan bewerkten. Van
uit Khirgiristan wordt Chineesch Turkestan bewerkt. Hier zijn het quasiweten-
schappelijke expedities, die communistische propaganda drijven zooals de expe
ditie in 1925 van den Zweedschen Professor Sköld naar Kachgar en de expedities
van Braïl en Doubransk naar den Karakorum. Over al die landen verspreid
liggen de kaderscholen voor inheemsche vrijwilligers. „Das Militar" is er zeer
populair en van af 1925 is de Sovjet-Unie bezig in de Midden-Aziatische Re
publieken een goed georganiseerd leger in het Militaire District van het Tur-
kestanfront te vormen. Men hoopt in 1930 gereed te zijn met de organisatie
van dat leger. Overal heeft men draadlooze stations opgericht. Het grootste is
dat van Taschkent, dat evenals alle andere stations gebruikt wordt voor pro
pagandadoeleinden. Overal wordt het onderwijs krachtig ter hand genomen, ten
einde de bevolking waarvan 80 analphabeet is, zoo spoedig mogelijk in
staat te stellen om de communistische propagandalectuur te lezen. Onder het
mom van pacificatie, organiseert Rusland zorgvuldig zijn operatiebasis tegen
Britsch-Indië en bereidt het de mobilisatie van de Volkeren van Midden-Azië
