van de manoeuvres betrof, de aandacht slechts matig was, doch de
belangstelling van het auditorium zichtbaar vermeerderde, toen de
genomen maatregelen critisch werden beschouwd.
I. Te veel tijd wordt dikwijls verspeeld met een langdradige
uiteenzetting van het verloop. Geef een korte, degelijke critiek;
waarbij ge de hoofdzaken belicht; waarbij ge duidelijk uiteenzet
waar het zwaartepunt voor de beslissingen moest worden gezocht,
laat eens goed uitkomen door wélke maatregelen de kans op suc
ces aanzienlijk zou zijn vergroot, en ge zult over gebrek aan
belangstelling niet te klagen hebben.
Vergeet ook niet, dat onder de toehoorders er vele zijn, die de
bespreking met oordeel volgen, die het zondigen tegen de hoofd
beginselen hebben opgemerkt en waarover de critiek nu zwijgt.
Welke gevolgtrekking moeten zij maken; de bevelhebber faalde,
doch de leiding was evenmin op de hoogte!
A. Zwakke heelmeesters
I. Nu, zoo sterk behoeft het niet te worden uitgedrukt.
Maar een leiding, die geen critiek durft uitspreken uit vrees van
onaangenaam te zijn (wat nooit de bedoeling kan wezen) is zfch
van zijne verplichtingen niet bewust.
Trouwens mijne ervaring is, dat juist door het aanhooren van
een, laten we het dan noemen, scherpe critiek, tactische kennis
wordt opgedaan.
Zij, die nog niet dikwijls in de gelegenheid zijn geweest gecom
bineerde troepenafdeelingen aan te voeren, moeten veelal uit deze
besprekingen leeren, hoe de opdracht had behooren te zijn uitge
voerd; zij krijgen inzicht, hoe in de verschillende gevallen moet
worden gehandeld d. w. z. in hoeverre men gebonden is aan hoofd
beginselen, waartegen niet mag worden gezondigd en in hoeverre
men vrijheid heeft om al naar gelang van de beoordeeling van
den toestand, de noodige maatregelen te treffen.
In enkele oefeningen worden de hoofdzaken geleerd en wat het
voornaamste is, beginnelingen krijgen, na wat ervaring te hebben
opgedaan, het vertrouwen, omdat zij bemerken, dat door logisch
denken veelal de richting kan worden gevonden, waarin de oplos
sing moet worden gezocht.
Zij, die aanleg hebben, worden op deze wijze snel geoefend
Door water en melk critiek wordt niets geleerd.
A. De critiek kan scherp zijn zonder te kwetsen.
1. Natuurlijk. Ik zou zeggen, het gaat meer om de zaak dan
om den persoon!
Bovendien, zijn de maatregelen over het algemeen goed genomen,
dan deert een opmerking niet.
103
