148
Maar als eens in de communistische samenleving geen klasse-tegenstelüngen
meer zullen heerschen, dan zal het voortbestaan van den staat ook geen zin
meer hebben. De laatste manifestatie van het staatsbegrip is de proletarische
dictatuur van den Halfstaat, een overgangsvorm tusschen de kapitalistische
en communistische samenleving. Die dictatuur van het proletariaat houdt de
staat als machtsorganisatie nog slechts in stand, totdat de door haar nage
streefde socialiseering der productiemiddelen, fabrieken, mijnen, grond, banken
enz. is tot stand gekomen en de daaruit voortvloeiende nieuwe maatschappij
is geconsolideerd.
De socialisten aanvaarden den Volksstaat als eindvorm, waarin zij een geor
dende democratische gemeenschap zien. Maar het communisme streeft dit doel
voorbij, meent dat nadat de Halfstaat die wèl over machtsmiddelen beschikt
haar „Schuldigkeit hat getan", een samenleving zal ontstaan, waarin zooals Lenin
het uitdrukt „an die Stelle der Regierung über Personen, „die Verwaltung von
Sachen und die Leitung van Produktionsprozessen tritt".
Van het anarchisme onderscheidt het communisme zich door de instelling
van den Halfstaat nadat de revolutie is voltooid. Het anarchisme wil namelijk
de onmiddellijke opheffing van den staat na de revolutie. Er zit dus in het
bolsjewisme een evolutioneel element, want na de proletarische revolutie vol
tooit zich volgens Marx de samenleving verder door evolutie. Als eenmaal
door de revolutie de dictatuur van het proletariaat aan het bewind is
gekomen, zal het de taak van die dictatuur zijn, om de communistische gedachte
zoolang in te doen werken op de massa, totdat de menschheid op een hooger
niveau zal zijn gebracht. Toepassing van geweld bij dit evolutioneele proces
is uit den booze, omdat 's menschen karakter door geweld niet om te vor
men is.
Die langzame evolutie zal pas haar eindpunt hebben bereikt, als allen vrij
willig naar hun vermogen werkzaam zijn. „Jeder nach seinen Fahigkeiten,
jedem nach seinen HedürfnissenDat is het devies dat volgens Lenin in de
communistische samenleving, die de eindvorm der maatschappij zal zijn, alles
zal beheerschen. Maar hoe, vraagt men zich af, zal men de onvermijdelijke
overtredingen van den enkeling tegen de wetten der communistische samen
leving tegengaan, als er geen machtsapparaat meer bestaat? Lenin antwoordt
daarop „Es wird hier dies das bewaffnete Volk so einfach und so leicht
„bewerkstelligen, wie dies ein beliebiger Haufen zivilisierter Menschen selbst
„in der Qesellschaft gegenüber Leuten besorgt, die sich herumschlagen, oder
„einer Frau Gewalt an tun wollen".
Hier zit misschien wel de grootste denkfout van de voorstanders van het
orthodoxe Marxisme, die in den blunder vervallen van een willekeurige con
strueering der menschelijke natuur. Het is zuivere „Reflexionspsychologie" die
de voorstanders van het communisme beheerscht waarbij de argumenten der
bewijsvoering of geheel achterwege blijven, of slechts een intellectueele anti
cipatie van het doel zijn. Het communisme construeert den mensch, zooals
hij hem noodig heeft voor zijn theorie, maar negeert volkomen de mensche
lijke natuur, de voornaamste reëele grondslag van iedere menschelijke samen
leving.
Intusschen beteekent de instelling van de Dictatuur van het Proletariaat en
van den Halfstaat geenszins het einde van den klassenstrijd. Integendeel! Die
dictatuur is niets anders dan een voortzetting van den klassenstrijd met nieuwe
wapens, „Solange die in einem Lande gestiirzte Bourgeoisie die Angriffe
„gegen den Sovjetstaat im internationalen Massstabe fortsetzt", zegt Lenin, so-
„lange ist diese Diktatur notwendig". 2)
Alleen als de wereldrevolutie, waarbij dus de oude kapitalistische maatschappij
over de geheele wereld zal verdwijnen, haar beslag heeft gekregen, is het be-
Lenin. Staat und Revolution.
2) Lenin. Thesen über die Taktik der Kommunistischen Partei Russland^
(aangenomen door het Ille congres der IHe Internationale in 1921).
