beschouwd om op door te werken, wordt voldoende geacht voor de
verdere militaire carrière.
En nog is men dan verwonderd, wanneer de resultaten uitblijven.
Studie en nog eens studie moet voor den officier, die carrière
wil maken, het parool zijn.
En in deze tijden van groote luchthartigheid, is een ernstig
woord voor onze jongere officieren niet te onpas.
Taktiek, strategie en krijgsgeschiedenis vragen alle aandacht.
A. Acht ge studie van krijgsgeschiedenis onmisbaar?
Door verandering van bewapening, wijzigt zich de vechtwijze.
Welk verband is er nog tusschen de oorlogen van Frederik de
Groote, Napoleon en den wereldoorlog?
I. Op Uw eerste vraag antwoord ik:
Het is het eenige middel om zich op tactisch gebied boven het
middelmatige te kunnen verheffen.
En op Uw tweede vraag volgt een wedervraag:
Kent gij het verband niet tusschen Cannae, Leuthen en Tan-
nenberg?
Zoo niet, bestudeer dan in de Vierteljahrshefte van 1910 „Can
nae" van Graf Schlieffen en gij krijgt het antwoord op Uw vraag.
Schlieffen heeft met zijn buitengewoon helderen, vooruitzienden
blik den wereldoorlog, zoo als deze in 1914 uitbrak, jaren te voren
aangekondigd en op meesterlijke wijze aangegeven hoe die oorlog
door Duitschland kon worden gewonnen. Niet alleen dat hij als
Chef van den Generalen Staf steeds zijne stafofficieren op het
onvermijdelijk komende, het groote gebeuren, heeft gewezen en
voorbereid (generale stafreizen), doch zelfs nog na pensionneering
zijne waarschuwende stem doen hooren.
In zijn Cannaestudie betreffende de oorlogen van Hannibal,
Frederik de Groote, Napoleon en Moltke toont hij aan dat ofschoon
„Waffen und Kampfesart sich seit 2000 Jahren völlig geandert
haben, die groszen Schlachtbedingungen indes unverandert geblie-
ben sind" en in „Der Krieg in der Gegenwart" waarschuwt hij
voor „Was kommen wird und kommen musz".
Hoe zijne waarschuwingen werden gewaardeerd leeren we uit
„Das Testament des Grafen Schlieffen" van Gröner: „Dem
„Grafen Schlieffen erging es ahniich wie dem Fiirsten Bismarck.
„Vorzeitig wurde er in den Ruhestand geschickt. Aber der Mann
„hatte bereits das biblische Alter tiberschritten, dazu kam ein
„Unfall, der ihn einige Wochen bewegungsunfahig machte. Die
„Schmahschriften" so nannte man in der Armee seine kri-
„tischen Betrachtungen über die Kaisermanöver hatten unter
„den Kommandierenden Generalen Unwillen erzeugt, sein tref
fender Sarkasmus wurde von vielen gefürchtet, und an mancher
„Stelle hielt man es an der Zeit, einen anderen General an seinen
187
