om zijn uiterste best te doen en de ervaring leert
dat het de belangstelling der overigen zeer opwekt.
Op het uitgangspunt wordt ook de tactische
toestand goed uiteengezet, waarbij zoo eenigszins
mogelijk alle in de opdracht a. a. genoemde pun
ten in het terrein worden aangewezen, zoodat
allen van den tactischen toestand een juist denk
beeld krijgen; een goed overzicht op het terrein
is daartoe even noodig als voor de oriënteering.
Men late door een der deelnemers, willekeurig aan
te wijzen, den geschetsten toestand herhalen met
de noodige aanduidingen in het terrein. Op een
volgend punt moet niet steeds de leider beginnen
met den toestand te schetsen; zoo nu en dan moet
men daarvoor een der deelnemers aanwijzen, daar
bij er vooral voor zorgen de noodige variatie te
betrachten.
Niet alleen den toestand moet men op de vel
schillende punten bespreken, maar ook de getrof
fen c. q. aldaar te treffen maatregelen; evenzeer
de verplichtingen welke op de lagere aanvoerders
aldaar rusten. En niet alleen moet men den tac
tischen toestand bespreken maar ook moet men
aandacht besteden aan het moreel, de stemming
van den troep, welke zoo'n gewichtige rol speelt,
van vrijwel doorslaggevenden aard is. In den
wereldoorlog werd daarop te weinig acht gesla-
A.T.V. biz. IXg. sen; deze ervaring moet men ter harte nemen.
Op dit gebied is het vanzelfsprekend noodig ietwat
te fantaseeren; zulks is echter noodzakelijk om
den deelnemers te leeren er ook in de werkelijk
heid aan te denken.
De besluiten en bevelen moeten zooveel moge
lijk in het terrein en volgens het terrein worden
genomen en op schrift gesteld; liefst zonder ge
bruik te maken van de kaart en met inachtneming
van den tactischen oorlogstoestand (liggend, ge
dekt, op de juiste plaats, na de strikt noodzakelijke
voorbereiding, dus onder ongunstiger omstandig-
heden dan binnenkamers, wat op zich zelf zeer
i;' ,q07 leerzaam is. Voor het nemen van het besluit
ki pok en §even van bevelen moet men den noodigen
blz. z.26. fjjd iaten; hetgeen bij A. V. O.-oefeningen daar
omtrent geldt, is ook hier van toepassing.
Gewaarschuwd moet worden tegen het maken
van bevelen volgens vaste schema's. Een en ander
toch past vrijwel nooit in den toestand, zooals
171
