rein kunnen worden gezien. Bij een oefening op
de kaart is het dikwijls moeilijk of onmogelijk om
te zeggen tot welke lijn een beweging of een aan
val, door terreingolvingen of -plooien-gedekt, kan
worden doorgezet, welke terreindeelen door de
artillerie, door de mitrailleurs kunnen worden in
gezien, hoe het schootsveld van eene verdedigings
linie is, in verband met de terreinbedekking, hoe
het gevecht in en geren zin zich zal kunnen afspe
len, hoe de nauwere aanraking met den vijand
zal verloopen; zoodra men bij eene tactische
oefening op de kaart zoover is gekomen, is men
gewoonlijk genoodzaakt daar te eindigen. Daarop
vooral dient dus te worden gelet bij kaderoefe
ningen en de hiervoor benoodigde tijd ten volle
benut, m. a. w. na de oriënteering op het uit
gangspunt moet onmiddellijk worden begonnen
met het daadwerkelijk optreden in de tactische
sfeer, waarin de handeling zich afspeelt en de
oefening moet verloopen in verband met de wer
kelijke \erreins- en tactische gesteldheid. Theore
tische beschouwingen daar buiten gaande of staan
de moeten tot de onvermijdelijke worden beperkt.
De leider moet zich steeds bepalen tot een
voudige gevallen, niet streven b. v. naar een soort
A. V. O. 4. climax van eenvoudig tot moeilijk. Elke tactische
handeling schijnt gemakkelijk en is moeilijk. Wel
moet naar verscheidenheid worden gestreefd ter
wijl het niet wenschelijk is op een thema lang door
te borduren.
De leider geeft 's vijands handelingen aan;
door verder opvolgende berichten en waarne
mingen e. d. te onderstellen ook omtrent de eigen
andere troepen, c. q. bevelen van eigen zijde in te
voegen, moet hij er naar streven de deelnemers
zooveel mogelijk te brengen in de juiste tactische
sfeer, zooais deze in werkelijkheid ook ontstaat
uit een groot aantal achtereenvolgens verkregen
indrukken uit berichten, bevelen, waarnemingen
van terrein en vijand, enz.
Rekening houdende met hun karaktereigen
schappen, kennis, physiek, bevattingsvermogen,
fantasie, moet de leider de deelnemers trachten
te prikkelen, de al te kalmen aanzetten, de al te
vurigen intoomen.
De behandeling van de maatregelen betrekking
hebbende op verkenning, beveiliging, verband, ver-
173
