luchtafweergeschut, tanks, handgranaten, vlammenwerpers, vlieg
tuigen en gassen) een bijzonderen stempel op de vechtwijze ge
drukt doch in wezen is de strategie en tactiek daardoor niet
veranderd.
De techniek beïnvloedde de tactiek; doch dat is niets buitenge
woons.
Oberst Bauer schrijft in „Der grosze Krieg in Feld und „Heimat".
„Unkenntnis in allen technischen Fragen war eben leider irh
„ganzen Heer sehr grosz, und besonders im Generalstab und bei
„den höheren Führern hatte alles Technische den Beigeschmack
„des Nebensachlichen. Es gab nur die Taktik! Dasz diese nichts
„weiter ist als die richtige und zweckmaszige Anwendung der
„technischen Mittel für Angriff wie Verteidigung, wollte man nicht
„einsehen. Viele haben es auch jetzt noch nicht erkannt! Es war
„bedauerlich".
Het is duidelijk, dat wanneer door samenstelling, sterkte en be
wapening van de strijdende legers en de wijze waarop zij den
strijd voeren, de vorengenoemde bijzondere omstandigheden (stel
lingoorlog, moderne wapenwerking) zich niet of slechts gedeeltelijk-
voordoen, het niet gewenscht, ja zelfs verkeerd kan zijn de begin
selen, welke in den wereldoorlog voldaan hebben, zonder meer te
willen toepassen.
Een klaar inzicht (alleen te verkrijgen door studie) is dan noodig
om te kunnen beoordeelen, wat voor onze toestanden gewenscht
en ongewenscht is.
Hier volgen om U mijne bedoeling duidelijker weer te geven
enkele beschouwingen, waarover verschil van meening mogelijk is
en toch de juistheid der opvattingen niet door een beroep op de
voorschriften kan worden aangetoond.
Wanneer de bij de wederzijdsche strijdmachten ingedeelde
artillerie een sterkte en uitrusting heeft als die van de N. I. land
macht, dan zou het onjuist zijn, afstand te doen van aardwaar-
neming, omdat in den stellingoorlog op het Westfront, waar op
sommige frontgedeelten bij den aanval 1 kanon per M. was op
gesteld met eene ongekende hoeveelheid munitie, was gebleken,
dat het artillerievuur zoo hevig, zoo overweldigend van aard kon
zijn, dat terreinstrooken, geschikt voor de waarneming, onder een
dei gel ijk vuur onbruikbaar bleken, omdat die terreinen werden
geraseerd.
Zouden wij nu voor onze geringe artillerie uit de lessen van
den wereldoorlog willen afleiden dat domineerende terreingédeel-
ten voor de artilleriewaarneming niet in aanmerking kunnenlcomen
dan gaan we van een onjuiste praemisse uit. En de tegenstander,
die met oordeel de ervaring van de krijgsgeschiedenis verwerkt
en ondei deze verhoudingen de mogelijkheid van aardwaarneming
aan de omstandigheden zal toetsen krijgt daardoor een voorsprong
304
