II. Heeft de oorlog op het Westfront geleerd, dat een over
machtig artillerievuur, lang voor den infanterieaanval afgegeven,
tot creen resultaten leidt, omdat de verdediger zich in zijne bomvrije
onderkomens dekt, waardoor dat artillerievuur zonder moreele en
materieele uitwerking blijft en de aanvallende infanteiie ten slotte
tegenover dien ongeschokten verdediger groote verliezen lijdt; zoo
he'eft een juist liggend artillerievuur, ook al volgt de aanvallende
infanterie niet onmiddellijk een geheel ander effect tegen een ver
dediger die zich niet voldoende tegen dat vuur kan dekken, waai -
door&verliezen aan moreel en personeel worden ingeboet.
De wijze waarop de vijand zich tegen dat artillerievuur kan
dekken zal dus van invloed kunnen zijn op het tijdstip van vuur-
opening.
Hoe snel de infanterieaanval op het Westfront op het vooraf
gaand artillerievuur volgde, moge blijken uit het gevangennemen
van geheele infanteriebezettingen in de bomvrije onderkomens van
den verdediger.
Een van de eerste maatregelen van Ludendorff bij zijn optreden
in '16 was dan ook, ondanks het protest en de groote ontevreden
heid welke deze maatregel verwekte, het laten dichten van alle
diep gelegen bomvrije onderkomens en het opnieuw laten aanleg
den daarvan, doch zoodanig, dat bij het verlaten de bezetting on
middellijk op de borstwering kon zijn, ten einde nog tijdig weer
stand te bieden.
III. „Aenderungen der Taktik."
„Die Quintessenz war eigentlich einfach. Es galt, gegenüber der
feindlichen Waffenwirkung viele kleine Ziele schaffen und die Ver-
teiaigung nach der Tiefe auseinander zuziehen. Es entstanden
mehrere Stellungen hintereinander, jede in nrehreren Linien mit
zahlreichen Unterstanden
Endlich war mit dem Grundsatz gebrochen im Stellungskrieg
eine Linie starr zu halten. Es hat lang gedauert, bis diese Vertei-
digungsart, die für die Führung allerdings sehr bequenr war zu
Fall kam. Die unerhörten 'Opfer dieses Verfahrens schrien zum
Himmel, es half nichts. Das schlimmste dabei war, dasz oft Be-
fehlshaber, die ein Stück Graben verloren, rücksichtslos beseitigt
wurden, was wieder dazu führte, dasz jeder Kommandeur ein
Grabenstiick recht eng besetzte. Dadurch wuchsen wieder die Ver-
lusteDie jetzt eingetretene, ganz neue Kampfform
so unnatürlich sie an sich war verlangte Minenwerfer".
Zoo spreekt Bauer, die als vader van „die Lehren der Abwehr-
schlacht" als deskundig kan worden aangemerkt, zich over
de nieuwe tactiek uit.
Er dient naar mijne meening echter nadrukkelijk op te worden
gewezen, dat de diepte-opstelling van den verdediger om aan den
frontalen druk van den aanvaller weerstand te kunnen bieden
305
