stellen. Moet men ze gebruiken dan is groote voorzich
tigheid geboden.
Het streven naar verrassing zal steeds gepaard moeten
gaan met den vasten wil om van de uitwerking der ver
rassing met aanwending van alle krachten gebruik te
maken. Heeft de vijand tijd om zich te herstellen, dan is
het gunstige oogenblik voorbij. Veel hangt hierhij af van
den durf en de besluitvaardigheid van den aanvoerder in
de eerste linie.
De aanvaller heeft door zijn vrijheid van beweging de
A.T.V. meeste gelegenheid tot verrassing, trouwens de geweldige
147 (2). toeneming van de kracht van het vuur van den verdediger
dwingt hem er wel toe, ten einde zoodoende den verdedi
ger steeds opnieuw te hinderen in het juiste gebruik van
zijn wapens.
De aanvaller moet er naar streven den verdediger tot
op het laatste oogenblik in het onzekere te laten omtrent
het punt waar hij de beslissing wil zoeken.
In den bewegingsoorlog wordt de verrassing, welke
daarbij een voorname rol speelt, het best gewaarborgd,
wanneer bewegingen en verkenning doelmatig worden ver
borgen gehouden, het besluit snel wordt genomen en
krachtig uitgevoerd.
Is de vijand reeds in den een of anderen vorm tot de
verdediging overgegaan, dan is een volkomen verrassing
dikwijls niet mogelijk, doch dan moet de verdediger over
het aanvalsfront, het tijdstip en het gekozen aanvalspunt
zoolang in het onzekere worden gehouden, dat hij niet
meer terechtertijd zijn krachten kan groepeeren of zijn
reserves aanvoeren. Wijziging van de voorbereiding met
artillerievuur, kortstondig massavuur en een onverwachts
uitbreken van de infanterie schokken hem en verlammen
zijn weerstandsvermogenhet benutten van duisternis
(nachtmarschen), het ochtendgloren, natuurlijke of kunst
matige nevel en regen kunnen de bloedige verliezen van
overdag uitsparen. De duisternis eigent zich bijzonder
voor verrassingen.
De verdediger zal om den aanvaller te verrassen
zijn verdedigingsmaatregelen, in 't bijzonder de voorste
verdedigingslijn en de opstelling van zijne reserves, door
een doelmatige aanleg en opstelling (automatische wapens),
zorgvuldige maskeering, talrijke schijndekkingen, verande
ringen in de stelling en opstelling van gevechtsvoorposten
trachten verborgen te houden.
Gaat dan de vijand tot den aanval over, dan vindt hij
bij verrassing geen tegenstand op plaatsen waar hij die
verwacht had en waarop hij wellicht veel munitie heeft
409
