niet toe die voordeelen uit te buiten". En we zouden er bij
willen voegen Napoleon was zijn tijd strategisch ver vooruit.
Hij paste zijn beginselen toe, doch de natuur der middelen
deed groote nadeelen ontstaan, die mede tot zijn spoe-
digen val hebben bijgewerkt. Eerst de latere strategen met hunne
moderne middelen (spoorwegen) zou het vergund zijn, de voor
deelen van Napoleon's systeem ten volle te plukken.
Na Napoleon kreeg ook Frankrijk een periode van inzinking,
dat zijn terugslag gaf op het leger.
Wel zeer bitter drukt Generaal Rogniat zich in zijn werk
over de infanterie van dien tijd uit.
Hij noemt de soldaten van zijn tijd „Automates qui ne tont
la guerre que pour vivre a cinq sous par jour".
Hij zegt dat de soldaat van nature niet moedig is, dat men
dien moed moet opwekken, en geeft opwekking van hartstochten
als middel daarvoor aan. Als factoren ter opwekking van die
hartstocht noemt hij, Goddienst, Vaderlandsliefde, Eer enz. en
hij voegt er aan toe „Je passe sous silence la gloire omdat
de soldaten voor dat begrip niet vatbaar meer zijn zouden.
Doch Kolonel Marbot i) bestrijdt de opvattingen van Generaal
Rogniat, en vraagt zich af, of de Franschen van dien tijd niet meei
vatbaar zouden zijn voor woorden, die de Generaal Kléber eens
tegen zijn Franschen in Egypte sprak, want dat mooie vooibeeld
haalt ook Generaal Rogniat in zijn werk aan.
De Engelschen deden in Egypte aan Generaal Kléber het voor
stel de wapens neer te leggen en zich over te geven. Generaal
Kléber doet zijn troepen verzamelen, en spreekt de navolgende
woorden: „Mes camarades on ne répond a une ^e"e insolence
que par des victoires, préparez vous a combattie En de slag
werd gewonnen.
Wij gelooven dat Kolonel Marbot gelijk had, want in het Fran-
sche leger kwam langzamerhand de wensch op, de nederlagen van
1812/15 uit te wisschen. In Algiers hadden de Franschen een goede
leerschool, om den man voor den velddienst en het tirailleeren te
bekwamen. Zoo zien we 1854/55 in de Krim, maar vooral in 1859
de Fransche infanterie hunne goede eigenschappen ontwikkelen.
Een geweldige désillusie bracht 1870, doch het is voorwaar de
schuld van de infanterie niet, dat het verloop zoodanig was. Want
ook 1870 bewees de Fransche infanterie alles te kunnen geven.
Fritz Hoenig zegt in zijn werk ,,24 Stunden Moltkescher Strate
gie" op blz. 244, over de verliezen van het lie Korps sprekend: „Die
verliezen spreken, en zelden hebben Fransche troepen roemrijker
gevochten, als het He Korps, dat in den aanvang van den slag
(om Metz) slechts nog uit resten bestond, uit de slagen van
Spicheren, en Vionville. Het heeft daarbij zijn wil weten door te
zetten, dien der Duitschers verhinderd.
Marbot. Remarques critiques sur l'ouvrage du Général Rogniat.
113
