ding. Behalve artillerie-waarneming en luchtfotografie staan op
het programma nog oriëntatie en détailverkenning, beide vakken,
die meer speciaal tot het domein van den instructeur in tactiek
behooren. Veel verder kan de toegepaste tactische opleiding
niet gaan, immers in den regentijd zijn oefeningen met grootere
troepenafdeelingen niet mogelijk. Bij de oriëntatie-vluchten wordt
West-Java en het Westelijke gedeelte van Midden-Java zoo ver
doorkruist als de actie-radius van de beschikbare vliegtuigen
het toelaat, eerst in de langzame DH9 toestellen, waaruit de
waarneming het eenvoudigst is, later in de snellere Fokkers. De
détail-verkenning bepaalt zich tot het vervaardigen van schetsen,
o.a. van stationsemplacementen en het oefenen in samenwerking
met kleine troepen-eenheden.
De volgende periode wordt in beslag genomen door oefeningen
in het bommenwerpen, waarvoor zeer gecompliceerde, maar dan
ook heel goede richtinstrumenten bij de L. A. aanwezig zijn en
in het sihieten met de beweegbare achter-mitrailleurs, terwijl in
dezen tijd bovendien het navigeeren met behulp van instrumen
ten wordt beoefend. Als eenmaal het groote bombardeer- en
schietterrein bij Salatri aan de Zuidkust gereed is gekomen, zal
dit tijdperk voor de opleiding van zeer groot belang kunnen
worden; voorloopig wordt nog slechts met oefenbommen geworpen
op een stuk grond ter zijde van het vliegveld te Kalidjati, en het
mitrailleurschieten kan alleen plaats hebben op gronddoelen te
Batoedjadjar.
De maanden Juli, Augustus en September zijn dan tenslotte
gewijd aan oefeningen in samenwerking met troepen bij de ver
schillende manoeuvres, waarbij de tactische instructie meer op den
voorgrond treedt en op het eind komt als belooning voor alle
moeite het examen voor het waarnemers-brevet. Want er bestaat
ook nog zoo iets als een grondopleiding en om te laten zien dat
de dagtaak des leerling-waarnemers wel gevuld is, meen ik het
beste te doen, het lesprogramma gedurende het eerste tijdvak te
laten volgen, wanneer men door den aard der practische oefeningen
zich vrijwel steeds aan het rooster kan houden. Het is een ervaring
van jarenlang, dat bij de verdere opleiding voortdurend lesuren
geruild moeten worden, terwijl er bij de somtijds langdurige
detacheeringen en meerdaagsche oefeningen van theoretisch on
derwijs natuurlijk geen sprake kan zijn een omstandigheid, die
overigens den H. H. waarnemers niet al te zeer bedroeft.
lste tot 4de maand.
MAANDAG, (geen vliegen).
7—8. Theorie Radio.
89. Seinen en sounderen.
432
