Indien ik mij niet vergis, dateert het medevliegen van passagiers
met tactische opdrachten in Indië van het jaar 1917. Eerst toen
kon men, na de komst der Amerikaansche verkenningsvliegtuigen,
dé bruikbaarheid van landvliegtuigen in de tropen voor militaire
doeleinden bewezen achten en bij de legermanoeuvres in het
Cheribonsche verrichtten dan ook twee waarnemers, de kapitein
van den Gen. Staf J. Beumer en de 1ste luitenant der Artillerie
L. J. C. Bakker de eerste luchtverkenningen. Van een eigenlijke
opleiding was nog geen sprake geweest en de Kapt. Beumer had
gedurende de maand van voorbereiding bovendien nog tal van
werkzaamheden als lid van de Permanente Spoorweg-commissie
te verrichten. Toch lijkt het mij niet onaardig, uit het Weten
schappelijk Jaarbericht van 1917 het korte stukje over te nemen,
dat op deze gebeurtenis betrekking heeft
„Den 24sten September vlogen twee toestellen van Ardjawinan-
goen in Zuidelijke richting ter verkenning van den opmarsch
der Zuidpartij. Vroeg in den morgen had het geregend, doch
om 7 uur was de lucht helder met dreigende wolken, uit het
Z. O. aandrijvende.
De toestellen vlogen niet in escadrilleverband wel werd voor
de opstijging bepaald, dat op de rechterhand gevlogen zou wor
den, d.w.z. om botsingen te voorkomenzoowel in de lucht als
bij het landen, zouden de bestuurders alleen rechtsche wendingen
maken.
Gedurende ruim 2 uur vliegende, waarbij de helft van den tijd
aan de eigenlijke verkenning besteed werd, was het effect op de
ageerende troepen groot te noemen. Voor het eerst had een
belangrijk deel van het Ned.-Indische Leger vliegmachines bij de
oefeningen gezienbovendien was dit de eerste keer, dat de
vliegdienst aan de manoeuvres deelnam.
Het resultaat van de verkenning op den eersten dag van één
der waarnemers was zoodanig, dat in werkelijkheid de Comman
dant der Noordpartij genoegzaam op de hoogte zou zijn gebracht
van de plannen, sterkte en opmarsch van de tegenpartijde vlieg-
afdeeling was echter neutraal en bracht alleen rapport uit aan
den Chef van den Generalen Staf.
Den volgenden en laatsten dag werd niet zoo lang verkend
doch brachten de beide waarnemers voldoende berichten binnen,
ondanks de pogingen der troepen om inzicht van boven te
ondervangen door in de schaduw der boomen langs de wegen
te loopen öf stil te staan".
Van luchtwaarneming hooren wij in de volgende jaren niets
meer. Tot in '19, met de aankomst van moderne vliegtuigen en
op moderne wijze getraind personeel het nieuwe stadium voor
de Indische „Proefvliegafdeeling" intreedt. Even later, in 1920
wordt bij ontwerp-organisatie de oprichting van een waarnemers-
435
