voorzien door eigen aanmaak, danwel door bestelling, een en
ander natuurlijk volgens door reglementen te stellen regelen.
Hij controleert en waarmerkt persoonlijk alle ontwerpen en
teekeningen in de teekenkamer vervaardigd.
Onder het hoofd van den Technischen Dienst zijn werkzaam
le. De bedrijfsleider der werkplaatsen;
2e Het kantoorhoofd van de Technische Administratie:
3e. De werktuigkundige voor Magazijnszaken,
terwijl door den Commandant Vliegdienst doorloopend ter zijner
beschikking wordt gesteld, een vliegenier bestemd voor het
invliegen der vliegtuigen.
De werkplaatsen.
Verreweg het voornaamste deel van den Technischen Dienst
wordt gevormd door de werkplaatsen, welke staan onder een
Ingenieur-Bedrijfsleider, voorwat het hooger personeel betreft
bijgestaan door 1 ingenieur adjunct-bedrijfsleider, twee werk
tuigkundigen en het hoofd van den teekenkamer.
De werkzaamheden bestaan in hoofdzaak in het herstellen
c. q. bedrijfsklaar maken van vliegtuigen en motoren, het ge
deeltelijk vervaardigen van magazijnsvoorraden, en het herstellen
van uit het magazijn verwisselde artikelen. Tevens werd in de
laatste jaren op zeer beperkte schaal overgegaan tot het ver
vaardigen van eenvoudige vliegtuigen
Het is over het algemeen gebleken, dat, door de relatief
geringe kosten van werkvolk, in verband met het betrekkelijk
groot percentage handwerk aan vliegtuigonderdeelen voorkomend,
het economisch is, een groot deel van de benoodigde onderdeelen
hier te lande aan te maken. Bovendien komt deze aanmaak tegemoet,
aan een deel der bezwaren welke zich, door de afgelegen ligging
van Indië en de voor een Rijksbestelling altijd omslachtige en
veel tijd vorderende wijze van aankoop, bij een bedrijf als de
Luchtvaartafdeeling, met hare duizenden onderdeelen en materialen,
voordoen.
Capaciteit.
Het behoeft danook geen verwondering te baren, dat de tech
nische inrichtingen, zijn uitgegroeid tot een grootere vervolmaking,
dan bij een Luchtvaartafdeeling van denzelfden omvang in Europa
noodig zou zijn. Desniettegenstaande, maakt het dikwijls den
indruk dat de capaciteit nog onvoldoende is, vooral, wanneer
zooals van tijd tot tijd voorkomt, onverwachte eischen aan het
bedrijf worden gesteld.
Men verlieze echter niet uit het oog, dat, wil men de econo
mie van een dergelijk bedrijf niet algeheel teloor laten gaan, de capa
citeit moet zijn ingesteld op de gemiddelde behoefte, zoodat
automatisch, in tijden van veel werk (veel breuk, tegenvallers in
450
