volgende opsomming der noodzakelijke ambachtsliedenvlieg
tuigmonteur, timmerman, bekleeder (handwerk- of machinewerk),.
schilder (handwerk of spuitwerk), schroevenmaker, machinaal
houtbewerker, houtafschrijver, gereedschapmaker, machinaal me
taalbewerker, bankwerker, koperslager, lasscher, smid, metaal
afschrijver, motormonteur, electricien, instrumentmaker, controleur.
Hoever in de praktijk de specialisatie echter gaat kan men
concludeeren uit het feit dat b. v. alleen de motormonteurs nog
weer zijn onderverdeeld in werklieden speciaal belast met:
demonteeren, schoonmaken, controleeren, lagers pasmaken, cylin
ders afwerken, carburator afstellen, anker wikkelen, magneet
herstellen, monteeren en proefdraaien, waarbij voor het lagers
pasmaken, cylinders afwerken en het monteeren nog voor elk
motortype afzonderlijk bepaalde werklieden zijn aangewezen.
Het personeel.
Dat menigmaal moeilijkheden worden ondervonden bij de
voorziening in het voor een dergelijk bedrijf benoodigde perso
neel laat zich begrijpen, vooral waar hier te lande geen lucht
vaartindustrie wordt aangetroffen. Niettemin zijn vele van deze
moeilijkheden te voorkomen door tijdig voor elke specialisatie
eenige reserves op te leiden. Elke opleiding echter gaat, zooals.
vanzelf spreekt, ten koste van het bedrijf, doch een en ander is
gebleken hier noodzakelijk te zijn.
Het grootste gedeelte der werklieden bestaat uit inlandsche
krachten en, door de specialisatie, zijn hiermede aardige resul
taten bereikt. Ze kunnen worden onderscheiden in gediplomeer
den der ambachtscholen of ambachtsleergangen, ongediplomeer-
den welke een vak kennen en in door de fabriek opgeleide
werklieden. Zij zijn niet in vasten dienst doch worden °uit de
open arbeidsmarkt gerecruteerd. Over het algemeen kan voor
deze groep niet worden geklaagd over ernstig personeelsgebrek.
Enkele malen is het in drukke tijden voorgekomen dat er belangrijk
meer vraag dan aanbod was doch gewoonlijk zijn de benoodigde
krachten wel te verkrijgen. Dat weieens onaangenaamheden 'zijn
ondervonden bij de opening van nieuwe bedrijven hier te lande,
zelfs landsbedrijven, waar de bij de L. A. gewerkt hebbende
ambachtslieden gaarne werden aangenomen op hoogere salaris
sen dan hier het geval kon zijn, laat zich verstaan.
Onder de hier te lande aangenomen werklieden bevinden zich eve
neens verscheidene Europeesche jongelieden welke langs dezen weg
trachten vliegtuigmaker of monteur te worden. Zoodra blijkt dat zij
inderdaad eenig uitzicht bieden op het behalen van de hoogere
rangen in deze betrekkingen worden zij in de gelegenheid ge
steld eventueel in andere afdeelingen dan waar ze eerst werk
zaam waren zich te bekwamen om aan de examens voor die be
trekkingen te kunnen deelnemen. Zij worden betaald naar het
werk dat door hen gepresteerd wordt.
470
