Als het_ bevel tot den terugkeer gegeven is, doen vliegtuigen
en batterijen zoo'n overvloed van bommen en granaten op^de
door den vijand bezette punten regenen, dat de grond ervan schijnt
te dampen als tijdens een artillerievoorbereiding in den Europee-
schen oorlog. Niets beweegt zich meer voor ons uit. De eenheden
uit de voorste linie behoeven zich niet los te maken, wat altijd
zoo moeilijk is hier, en gaan op Tarcuntz terug, zonder dat men
een enkel schot hun terugkeer hoort begeleiden. „Wederom
kan ook dit gevecht gekarakteriseerd worden als „beaucoup de
bruit, peu de besogne".
Nog meer naar het Zuiden aan de Fransche grens langs de O.
Loukkos, tusschen Teffer en el Qgar gaat het ontruimen der pos
ten met groote moeilijkheden gepaard. Voor de opheffing van
Draa el Asef heeft men den gen. Castro Girona Chechaouen de
beste troepen doen toekomen, verscheidene bataljons van de Tercio,
4 tabors regulares en de veteranen der Spaansche infanterie. Den'
23sten October van Chechaouen vertrokken, heeft men eerst den
naasten omtrek van paco's gezuiverd, dan halverwege een geluk
kig gevecht geleverd en ten slotte is men met de ontruiming van
Draa en omliggende blokhuizen begonnen.
In het Noorden staan de Spanjaarden voor een nieuwe verras
sing: de Andjera hebben den khalifa van hun kaid Ben Ali ver
moord en maken de verbindingen van Tetonan met Tanger en
Ceuta onveilig. Zelfs vermeesteren zij het Spaansche kamp van el
Qcar es Seghuir aan de Straat van Gibraltar.
Deze nieuwe ramp geeft den gen Primo de Rivera aanleiding
de langverwachte ontruiming van Chechaouen te gelasten. Den
28sten October had de gen. Castro Girona de opheffing van alle
posten van Draa el Asef tot Chechaouen bewerkstelligd. Sinds
dien was met de ophanden geachte ontruiming van Chechaouen
rekening gehouden en alles daartoe voorbereid. Den 18den Novem
ber verlaten de troepen de stad en bereiken met hun materieel
zonder incidenten Dar Akoba; den 19den evenwel, als men de
vallei van de O. Lao verlaat en ter hoogte van het beruchte
Cherouta gekomen is, wordt men met ongewone heftigheid aan
gevallen. Het 6de bataljon Tercio wordt gedecimeerd, de gen.
Serrano, als hij zijn manschappen wil verzamelen, gedood, zijn
vervanger, de gen. F. Berenguer, gewond. De overste Temprano
van de regulares sneuvelt, de luit. kolonels Alvarez, Arenas en Lo-
sada geraken zwaar gewond, in totaal zijn 40 officieren buiten ge
vecht gesteld. Met groote moeite slaagt Castro Girona erin Souk el
Arba te bereiken, waar hij een aantal dagen noodig heeftom zijn
troepen te reorganiseeren, terwijl de vijand zijn verbindingen met
Tetouan verstoort. Begin December zijn de troepen gereed voor
den laatsten sprong naar Tetouan. Bij Taranes en Zina wordt
men weer fel geharceleerdde achterhoede onder den overste
Franco wordt hevig bestookt en verliest behalve zijn aanvoerder,
450 man. Den 13den December bereiken de laatste contingenten
524
