Ik koester dikwijls bij een gegeven terrein de illusie, dat zulks
mogelijk is; bij andere is het niet mogelijk zonder aan de daad
werkelijke bezetting afbreuk te doen. Het is ontwijfelbaar, dat
wij een gebied niet kunnen pacificeeren, als wij het niet bezet
ten, want dat zou een ultra snelle pacificatie vereischen, uitge
voerd onder omstandigheden, die den steun en bescherming van
onze posten aan de onderworpen stammen tegen hun nog in
verzet zijnde buren ondervangen. Als die steun niet bestaat,
zullen de onderworpen duars in verzet komen, hetzij, doordat
zij gevolg geven aan de propaganda der opstandige duars,
hetzij, omdat zij liever de rooverijen, coups de mains en aan
vallen van laatstgenoemden vermijden. Er is dus niet aan te
ontkomen, dat men een linie van posten opricht, die de onder
worpen van de opstandige gebieden scheidt, en bovendien andere
posten langs de wegen bouwt ter beveiliging. Kortom men moet,
wat Lyautey noemt, de palissade oprichten, die aan den rand
van de opstandige zone het onderworpen gebied isoleert, en het
terrein bezetten met posten, die noodzakelijk zijn om den stam
tot absolute onderwerping te brengen".
Op een andere plaats in het zelfde werk schrijft Berenguer
over de door hem toegepaste tactiek: „Zij omvat een mobiele
massa, die zich aan beide zijden van een bergrug verplaatst
en zich op beide hellingen van het noodige voorziet bij de stocks
van levensmiddelen en munitie, die er van tevoren zorgvuldig
zijn gereedgesteld. Zoo verdwijnen de colonnes met zware con-
vooien en fabuleus veel transportmiddelen, zoo moeilijk om aan
te komen, en die den bergoorlog, waarbij de wegen moeilijk,
smal en gemakkelijk door den vijand af te snijden zijn, zoo
buitengewoon lastig maken.
Het karakteristieke en interessante van dezen oorlog is het
functioneeren van den dienst van opvoer en etappes. De inten
danten en de stafofficieren gaan de troepen vooruit, richten zoo
ver mogelijk naar voren basissen in, organiseeren convooien en
verrichten een grondig administratief werk, waarvan het geheele
succes afhankelijk is. Als dit voorbereidend werk is afgeloopen,
verschijnen daags vóór den aanvang der operaties de troepen, die
tot nog toe in oefenings- en rustkampen in tweede linie ver
bleven, in de beste lichamelijke en moreele conditie, in vorm
voor de komende gevechten. De tijd, schijnbaar verloren bij het
inrichten der basissen, wordt ruimschoots teruggewonnen door
de bewegelijkheid en vrijheid van handelen, die de troepen in
den loop der operaties genieten. Noch het bergland, noch een
algemeene opstand leggen aan de uitgestrektheid der marschen
beperking op.
Berenguer kan zich niet geheel losmaken van een posten-
stelsel, maar bezigt het althans tot basis van zijn mobiele
colonnes, beginselen, die in Atjeh van 1896 '98 ook gehul
digd werden en door Don Damaso aan de Fransche opvattingen
528
