zijn er 50.000 over de posten versnipperd, de resteerende, tot
colonnes geformeerd, kunnen weinig uitrichten, dus zendt men
tegen wil en dank in allerijl versterkingen. De gebeurtenissen
toonen duidelijk aan, dat men met een algemeenen opstand te
doen heeft. Men vecht tot op 10 K.M. van Tetouan, onder de
muren van Chechaouen, in de vallei van de O. Lao, op de
heuvels, die den weg van Tanger naar Fes beheerschen, bij
Teffer aan den middenloop van de O. Loukkos. De colonne-
Serrano heeft vergeefs getracht langs de O. Lao Chechaouen te
hulp te komen; een opmarsch van de colonne-Frederico Beren-
guer (39), van Tetouan naar Chechaouen, is reeds bij Ben Karrich
tot staan gebracht. De communicatie tusschen Tetouan en Tanger
is verbroken, de Beni Maden in den naasten omtrek van Tetouan
zijn in vollen opstand, wel blijft die plaats in verbinding met
Ceuta, maar het burgerelement begint de stad te ontruimen. Behalve
veel dooden en gewonden hebben de Spanjaarden 600 gevange
nen verloren, het moreel der troepen heeft ernstig geleden, mala
ria en zelfs pest hebben bij het leger hun opwachting gemaakt. Zoo
is de stand van zaken, dien Primo aantreft bij zijn tweede bezoek
aan Marokko in het begin van September.
De uit Spanje geregeld toevloeiende versterkingen stellen den:
dictator in staat een vijftal colonnes te vormen, die den 15den
September uit Tetouan vertrekken. Twee daarvan hebben in
opdracht den omtrek te zuiveren met de Beni Maden tot object.
Zij herstellen de verbinding van Tetouan met Tanger, maar be
palen zich overigens tot het verbranden der huizen en het ver
nielen van tuinen en aanplant der verzetslieden (40) met gevolg,
dat de Beni Maden hun vrouwen en kinderen naar het hoog
gebergte in veilligheid brengen, als paco's terugkeeren en om
Tetouan blijven maraudeeren. Niemand waagt zich na zonson
dergang buiten de stad, de toegangen zijn met Friesche ruiters
afgesloten. Het huis van den Franschen consul wordt dag en
nacht door een wacht van 6 man bewaakt, 's Nachts worden de
wachten voortdurend gealarmeerd, de posten beslopen.
De andere colonnes hebben in opdracht Chechaouen te ontzetten.
Order is gegeven de posten aan de O. Lao te ontruimen, Ifartan
was bereids Kheriro in handen gevallen, en deze maatregel vergunt
den Rifanen al hun krachten te concentreeren tegen de colonnes
van Tetouan, in eerste linie bij het bergmassief der Beni Hozmar.
De colonne-Castro Girona gaat van Tetouan, de colonne-F.
Berenguer van Ben Karrich tot het offensief over, beide met
marschdoel de belegerde post Gorgues, terwijl de colonne-Ser-
rano de manoeuvre tegen ondernemingen uit het Zuiden dekt.
514
?,roede.f van den voormaligen Hoogen Commissaris D. Berenguer.
(40) Vergelijk pt. 6 van bovenaangehaalde InstructieHet verbranden varr
gampoengs, bede- of woonhuizen is ten strengste verboden.—en pt. 5.
Het streven moet ten allen tijde zijn rust en veiligheid geen angst onder
de bevolking te brengen.
