Den 20sten is, na drie dagen vechten, Gorgues ontzet en een
week later Zoco el Arba bereikt, dat voorloopig door de colon
ne-F. Berenguer bezet blijft en het hoofdkwartier wordt van den
gen. Navarro, commandant van het Westfront. De colonnes-Cas-
tro Girona en Serrano stooten door tot Dar Akoba en den 30sten
slaagt Serrano erin binnen Chechaouen te komen. Hoe de
toestand, niettegenstaande die successen, aan Spaansche zijde is,
blijkt het beste uit een beschrijving van den Franschen overste
Reginald Kann (41), die van 28 September tot 3 October, 1924,
de reis maakte van Ceuta naar Chechaouen, waarvan het ver
slag hier, zeer bekort volgt:
Den volgenden morgen verlaat ik Ceuta met het treintje, dat
er "twee uur over doet naar Tetouan. Na verscheidene tunnels,
op 3 K. M. van het station, doorgereden te zijn, komt men uit
in de versterkte zone en verandert alles opeens. Zonder den
minsten overgang zijn we in een rechtaf vijandig Afrika.
Langs den weg, evenwijdig aan de spoorbaan, staan van
afstand tot afstand, dubbelposten, alsmede ruiterwachten van de
guardia civil. Om de 5 of 6 K. M. stopt de trein eenige minuten
bij kampen en bemerk ik, dat ons convooi bestaat uit twee
platte wagens, op de een een groep infanterie, op de ander een
sectie mitrailleurs met de stukken tot vuren gereed. Wij rijden
hier langs het gebied der Andjera, de eenige bergstam, die niet
aan den huidigen opstand deelneemt en toch treft men tegen
over hen deze nauwkeurige voorzorgen.
Het eerste vak van het traject Tetouan-Chechaouen, tot de
vooruitgeschoven basis van Ben Karrich op een 10 K. M. afstand,
is vrij van 8 v. tot 6 n.; dan is er een wegdekking opgesteld.
Ik heb dus slechts den 29sten September te Tetouan een auto
te huren en in vollen vaart zijn we in minder dan een half uur
te Ben Karrich. Vandaar moet men verder op een der geblin
deerde vrachtauto's van het transport, bestemd voor de post Souk
el Arba, halfweg Chechaouen. Een veertig van die voertuigen
staan in colonne met eenen op den weg in afwachting van het
bevel tot vertrek, maar dit laat zich wachten, want men is te
Zina, de volgende post 5 K. M. verder, in gevecht. Twee bat
terijen zijn voor Ben Karrich in stelling en vuren ononderbroken.
Hier hoor ik voor de eerste maal spreken over den paco en
sindsdien hoor ik over niets anders meer. Hij is de schutter,
die, op zijn eentje achter een rotsblok verscholen met een Mau
ser'en een handvol patronen, de gelegenheid afwacht om zijn
515
(41) R. Kann, Les Espagnols dans le Rif.
Verdere bronnen
R. Lambel, Les combats dans le Rif Marocain.
J. Ladreit de Lacharriere, Le Rêve d' Abd el Krim.
G. Rebelion, Seis meses en Yebala.
Artikelen van El Tebib Arrumi(M. Ruiz Albemz) in El Debate; wat betreft
resultaten, zwaar gecensureerd.
