van dit alles was, dat de soldaten weer gingen plunderen, voorzoover
er althans nog wat te plunderen viel. Eenige verbetering werd
verkregen door de troepen verder uit elkaar te legeren en ze ovei
een oppervlakte van Warschau tot aan het Frische Haff te ver
spreiden. Het was werkelijk te verwonderen, dat het leger onder
deze omstandigheden nog een bruikbaar werktuig in de handen
van den Keizer bleef. In ieder geval was wel de uiterste grens
van het uithoudingsvermogen bereikt.
juist toen het na inspanning van alle krachten gelukt was voor
raden uit Pommeren, Brandenburg en Silezië aan te voeren, greep
de Russische bevelhebber Bennigsen, gebruik makende van de
verspreide ligging der Franschen, hun linkervleugel aan en drong
deze tot Gilgenburg en Neumark terug. Gelukkig voor Napoleon
zetten de Russen de vervolging niet door, doch de Keizer achtte
zich verplicht tot een tegenoffensief over te gaan, dat met een vrij-
willigen terugtocht van den vijand eindigde. Napoleon was echtei
credwongen zijn leger achter de Passarge terug te trekken. Wederom
was door de onvoldoende verpleging de vervolging uitgebleven en
de beslissing niet gevallen! Het eenige resultaat was, dat het leger
opnieuw volkomen uitgeput was.
Ook in de nieuwe winterkwartieren was de verpleging gebrekkig.
Met groote bezorgdheid zag de Keizer een nieuwe offensief van
den vijand tegemoet en geheel tegen zijn gewoonte in nam hij
door de verplegingsomstandigheden daartoe gedwongen bij
Osterode een defensieve opstelling in. Steeds gingen bevelen uit
om den aanvoer van levensmiddelen te bespoedigen, maar de
prestaties van de Compagnie Breidt, den aannemer voor de voer
tuigen, waren geheel ontoereikend. Vandaar, dat Napoleon er op
6 Maart toe overging treinbataljons op te richten. Maar deze maat
regel had natuurlijk voorloopig geen nuttig effect. Op 12 Maart
schrijft de Kefzer: „Heden zijn het lot van Europa en mijn grootste
plannen van de verpleging afhankelijk. De Russen verslaan zou
slechts kinderspel zijn, als ik maar brood had!"
Duidelijk blijkt' hieruit, hoe sterk de krijgsverrichtingen in dezen
veldtocht door de verpleging beïnvloed werden. De toestand blijtt
bedenkelijk en in het begin van Mei begint men de paarden op ie
eten.
Eindelijk, einde Mei brengt de val van de vesting Dantzig uit
komst. Groote voorraden worden hier aangetroffen en daar deze
in de onmiddellijke nabijheid der troepen zijn en dus weinig ver
voer noodig is, beteekent dit een aanmerkelijke verbetering van
den toestand. Verder geeft deze veldtocht, die met de over
winning van Napoleon bij Friedland eindigt, voor ons doel geen
nieuwe gezichtspunten.
De veldtocht van 1807 had duidelijk aangetoond, dat Napoleons
principe niet onder alle omstandigheden het juiste was. Zoolang
het land voldoende opleverde, had hij groot succes. Maar het ge-
758
