Er kon alles gemaakt worden wat voor Leger en Vloot, voor fortificatie, huishouw, enz. noodig was. De jaarlijksche kosten bedroegen ongeveer twee millioen gulden en toen werd reeds de meening geuit dat deze werkplaatsen duur en overbodig waren. Het eerste is waar, liet tweede absurd. Het rechtstreeks uit Europa bestellen'met zijn oneindig wachten op uitzending, het uitbesteden bij particulieren, het zijn lapmid delen die het geheel zullen schaden. Behalve in den aanmaak en herstelling van Leger en Vloot- benoodigdheden hadden de werkplaatsen een groot aandeel in den muntaanmaak gedurende het begin van de vorige eeuw. De gepensioneerde Luitenant-Kolonel der Artillerie J.D.H. de Fremery schrijft hieroverEen eigenlijke munt bestond in Indie niet. Wel was in 1744 door Gouverneur-Generaal van Imhoff een muntaanmaak inrichting te Batavia opgericht doch was deze in 1751 door zijn opvolger Mossel weder opgeheven. In 1815 had de Luitenant-ingenieur Loriaux de regeering aan geboden om zelf te Soerabaja voor een installatie te zorgen in dien de regeering hem het materiaal voor de duiten, het zgn. japansch staafkoper, wilde verstrekken en een vaste vergoeding voor iederen pikol ruw koper van 25 rijksdaalders. Al zeer spoedig moest men ervaren dat deze fabriek niet in de behoefte kon voorzien, weshalve de regeering een contract sloot met een Chinees voor de levering van eenige „millioenen goede en deugdzame pitjes". Toen Daendels aan het bewind kwam bracht hij deze duiten makerij over naar den Constructie Winkel, waar men aanvankelijk met de gebrekkige hulpmiddelen ook niet voldoende kon pro- duceeren. Naderhand toen te Soerabaja een nieuwe Munt met pietmolen werd opgericht, werden de benoodigde stempels nog steeds bij den A C.W. aangemaakt. En nog heden ten dage is de fabriek bij velen bekend om zijn uiterst nauwkeurige en schit terend uitgevoerde stempelfabrikage, die ieders bewondering tijdens de Xe Jaarbeurs opwekte. In de brochure van Kalff lezen we het volgende. De Artillerie Constructie Winkel stond in dien tijd onder lei ding van den Kapitein der Artillerie Demmenie. Deze lag gestadig overhoop met den directeur van de Munt, de Vogel genaamd. Het was dan ook een triumf toen de munten de wereld ingingen instede van met het munt-meesters-teeken V (De Vogel) voorzien waren van een D (Demmenie.) Natuurlijk toen later de muntstem pels werden vervaardigd onder controle van den directeur van de Munt veranderde op slag dit teeken. In 1850 werden de werkplaatsen gereorganiseerd en verplaatst. Voordien droeg de fabriek de naam van „'s Lands Construc tie Winkel", nu werd de fabriek „de Phoenix" door het Gouver nement van den Heer Baier overgenomen en dit bedrijf vooreen gedeelte met dat van den Constructie Winkel vereenigd. 9.18

Tijdschriftenviewer Nederlands Militair Erfgoed

Indisch Militair Tijdschrift | 1929 | | pagina 50