wezig, doch 7m. breede bordessen geven gelegenheid ook in ver
dieping te kunnen stapelen.
Tegenover de magazijnen liggen de bureaux, t.w. die van den
Directeur of Hoofd, de bedrijfsleiders der verschillende werk
plaatsen, het hoofd der werktuigkundige afdeeling, de teekenzaal,
het archief, de boekhouding en het kantoor voor personeele zaken,
tegenwoordig het kantoor voor het hoofd van het bureau admi
nistratie.
Tegenover de schitterende fabrieksgebouwen en magazijnen
steken de kantoren wel zeer sterk af. Gehouden in uiterst soberen
stijl, met zeer gering comfort doen zij bij het binnentreden niet
bepaald aangenaam aan. (zie afbeelding 2).
Een aangename, prettige omgeving komt in het algemeen de werk
zaamheden stellig ten goede en daarom zal het geen verwondering
wekken dat wel eens het verlangen opkomt naar een goed gemeu
bileerd, in prettige kleuren geschilderd of gecalcaried kantoor.
Bezie eens de kabinetten van de hoofden van diensten op het
Departement van Oorlog. Ach, ja ze zijn wel netjes, maar een
bezoek aan de gebouwen van Gouvernements Bedrijven zal U over
tuigen dat bij de inrichting van de bureaux van het Leger slechts
soberheid als eisch is gesteld. Maar „a la guerre comme a Ia
guerre" bij het Leger is luxe overbodig, wij zijn slechts practisch.
Zoo ligt dan daar, wel wat ver buiten Bandoeng, een fabriek
die binnen niet al te langen tijd zal zijn geëntoureerd door'de andere
legerfabrieken, en ten volle voldoet aan de haar opgedragen taak,
n.l. te voorzien in den aanmaak en de herstelling van oorlogsmate
riaal voor het Leger, waartoe dan in de allereerste plaats moet
worden gerekend het materieel, dat door de magazijnen van Oorlog
aan de korpsen in bruikleen wordt afgestaan, het zgn. artillerie
materieel, terwijl ook werkzaamheden worden verricht voor andere
Wapens en Diensten, andere Departementen en voor partikulieren.
Dat aan een dergelijke fabriek, welke heeft te zorgen voor het
intakt blijven van de wapenen (behalve de draagbare, die hersteld
worden in de Werkplaatsen voor Draagbare Wapenen te Meester-
Cornelis), waar het geringste foutje noodlottige gevolgen kan
hebben, waar vaak menschenlevens mede gemoeid zijn, hooge
eischen moeten worden gesteld, zoowel aan het personeel als aan
de te verwerken materialen, zal U in het volgende duidelijk worden.
B. SAMENSTELLING EN INDEELING.
Zooals ik reeds in het eerste gedeelte aangaf zijn de verschil
lende werkplaatsen ondergebracht in drie zeer groote werkplaats
gebouwen, (afbeelding 3)
In het meest noordelijke gebouw: de Zadelmakerij, de Hout
werkplaatsen, waaronder de machinale houtbewerkingsafdeeling,
929
