Een i n s t r u m entmaker ij, die voor dien tijd en in verband
met de te verrichten werkzaamheden, eveneens zeer goed
uitgerust was.
Een ii z e r- en koper gi eter ij, die in alle opzichten zeer
goed voldeed, Zeer zware gietstukken en de meest voorkomende
koperlegeeringen, alsmede aluminium, lood, tin, enz. werden daai
opgoten
Verder werd nog beschikt over uiterst ruime opslagplaatsen, waar
droos constructie hout werd opgelegd. Dit is wel altijd een van de
specialiteiten van den A. C. W. geweest; de voorraadroog hout,
voornamelijk djati-hout. Nagenoeg overal wordt het hout nog na
verwerkt, met de gevolgen. Krimpen, scheuren en kromtrekken zijn
de nadeelen die meestal ten laste komen van den afnemer.
Het houtwerk van den A. C. W. heeft zich reeds vroeger, een, ik
zou haast zeggen onsterfelijken roem verworven, het is nagenoeg
niet aan vormverandering onderhevig en daardoor onverslijtbaai.
Maar ik kom hierop nog wel later terug.
De A. C. W. te Bandoeng heeft in grove trekken dezelfde indee
ling behouden. Zooals reeds gezegd is bij de fabriek een werklieden-
kampoeng (afbeelding 1) gebouwd welke geheel door een hek is
afgesloten, terwijl slechts één hoofdingang toegang tot dit terrein
verleent.
Het eigenlijke fabrieksterrein is omgeven door een ringmuur,
waarin drie groote poorten zijn aangebracht, n.l. de hoofdingang
waardoor het personeel binnen komt, een poort voor het doen bin
nenrijden van wagons van de S. S. en een als hoofdpoort voor de
op het terrein, binnen den ringmuur gelegen Projectielfabnek. Even
zij hierbij aangehaald dat een goed gebouwd fabrieksemplace-
ment slechts één toegang heeft, zoodat in overeenstemming hiermede
de poort voor toegang der wagons slechts geopend wordt indien
zulks noodig is en dan onder streng toezicht, anders blijft zij
gesloten; terwijl de toegang tot de projectielfabnek wordt
gedekt door de hoofdpoort dier fabriek, waar een portier belast is
met de bewaking.
Het geheel beslaat een oppervlakte van 160.000 vierkante meter
en wel 400 m lang en 400 m breed. Van deze oppervlakte wordt
30 000 vierkante meter in beslag genomen door de Projectielfabnek
zoodat voor den A. C. W. nog 130.000 vierkante meter overblijft.
Het bebouwde oppervlak is slechts 18.000 vierkante meter, zoodat
een meer dan voldoende ruimte rest voor uitbreiding.
De werkplaatsen zijn alle ondergebracht in drie groote halls, elk
bestaande uit drie beuken van twintig meter spanning. De gebouwen
zijn hoog en buitengewoon luchtig. De kolomhoogte is 8m., terwijl
7m. wijde lichtkappen in het dak, met een verlichtingsoppervlak
van 25% van het bodemoppervlak, zeer voldoende licht geven.
Tusschen het eerste en het tweede gebouw bevinden zich de zeer
fraaie en grootsch opgezette magazijnen. Zolders zijn niet aan-
928
