van alle kanten door de artillerie onder vuur genomen, niet houd
baar warende beste troepen zouden er niet in gebleven zijn.
Overigens heb ik twee maanden geleden te Bab Ouender onder
het vuur van onze 120ers de bergbewoners in wanorde hun
loopgraven zien verlaten, wat hun echter niet belet heeft ons twee
dagen later zoo vinnig mogelijk aan te vallen. De veel mis
bruikte rnoreele uitwerking
Begin Augustus debarkeeren de in Juli door Painlevé bewil
ligde drie divisies en van dat moment begint Abd el Krim's
downfall, die echter aan zooveel bekwamere pennen tot onder
werp gediend heeft, dat, met het oog op de reeds in dit tijd
schrift gevorderde onbescheiden plaatsruimte, voegzaam daarheen
kan verwezen worden. Slechts zij nog vermeld, dat volgens
Lambel de gevechten van de eerste twee maanden den Fran-
schen zijn te staan gekomen op een verlies van 1500 dooden
en vermisten en bijna 3000 gewonden, zoo inheemschen, legion
naires als Franschen. Een verlieslijst van het D. v. O. vermeldt
van 15/4—'25 tot 25/5—'26 1306 dooden, 294 vermisten en 562
overleden aan ziekte. Deze lijst beperkt zich echter tot de
Europeanen.
Alvorens te eindigen worden nog enkele kantteekeningen ge
steld allereerst op de gedragslijn van een aantal postcten, tevens
civiel gezaghebbers (officiers de renseignements). De meesten
hebben zich gehouden aan hun defensieven opdracht, zijn zelfs,
waar de vijand hun daartoe gelegenheid liet, tot versterking van
hun post middels loopgraven en gedekte onderkomens overge
gaan. Ook tegenover de omwonende bevolking betoonden zij zich
passief. Deze was lang niet overal, zelfs niet benoorden de
Ouergha, tot den opstand geneigd. De amrar paste evenwel het
beginsel toeWie niet voor mij is, is tegen mij en een zich
niet onmiddellijk bij hem aansluiten, werd gruwelijk gestraft.
Daartegenover stond de goedertierende houding van het Fransche
protectoraat altijd tegen berouwhebbende verzetslieden aange
nomen en zoo had men geen keus.
Te Mzoua meldt de kaid de nadering van Rifaansche ruiterij
en vraagt aan den postct. om bescherming. Deze verklaart zich
buiten staat die te verleenen Twee uur later werpen de mannen
van Mzoua granaten naar den post.
Elders toont de bevolking reeds begin 1925 een dubbelzinnige
houdingde It. Franchi schrijft in zijn journaal„Combien de
forces avez-vous? me demandaient les indigènes qui venaientau
poste nous vendre des poulets et des oeufs. Je leur donnais un
chiffre fantaisiste. Oh répliquaient-ils, ce n'est pas cela, nous
sommes au courantvos bataillons au repos, dans la région de
Fez, ne dépassent pas la douzaine. Les chefs indigènes qui
jusqu'ici s'étaient montrés déférents et dociles envers nous mar-
quaient maintenant de la mauvaise volonté. Leur demandait-on
de faire faire les corvées d'eau et de bois nécessaires pour
973
