Afgewezen minister Falkenhayn, voormalig Chef van den Staf
van het XVI korps onder v. Prittwitz, kende hem te goed: „dann
wurde er nach Berlin versetzt worden und den Kaiser mit seinen
Geschichten in den Ohren liegen besser, er bleibt in Danzig".
Moltke tracht dan een kwade zaak nog zooveel mogelijk ten
goede te keeren door den Oberquartiermeister (Moltke's rechter
hand) Graf v. Waldersee als chef van den staf van het 8e Leger aan
te wijzen.
Sous-chef wordt generaal Grünert, le staf-officier It. kol. Hoff
mann.
Als korpscommandanten staan onder hem:
v. Francois (I), een energieke, maar eigenmachtige, zeer zelfstan
dige en niet bepaald gemakkelijke persoonlijkheid; v. Mackensen
(XVII), v. Below (I Reserve), v. Scholtz (XX) en v. Morgen (3e
Res. Div.), energieke aanvoerders, die echter hoogachting voor en
vertrouwen in hun opperbevelhebber misten. Natuurlijk moest zich
dit wreken en heeft zich dit ook gewroken.
Of Graf v. Waldersee de aangewezen chef staf was, wordt ook
door meerdere bevoegde critici betwijfeld.
Hoewel Hoffmann in zijn veel besproken publicaties hem verde
digt, geven enkele zinsneden toch te denken.
Zoo zegt Hoffmann op 20 Augs. tegen Grünert, als in den namid
dag het bericht van het oprukken van het Narewleger tegen het
XX korps binnenkomt, terwijl over het al of niet doorzetten van
den slag Gumbinnen beslist moet worden: „Je crains que les nerfs
du commandant en chef et de son chef d'état major ne soient pas
de taille a bien supporter cette nouvelle"
En wanneer Prittwitz tenslotte zijn overijld besluit om achter
den Weichsel terug te gaan gedeeltelijk herroept en de staf zich
tot een bespreking zet, schrijft Hoffmann: „le général v. Prittwitz,
de même que le général comte Waldersee, avait un instant perdu
la maïtrisse de ses nerfs".
En toch was er tot op dat oogenblik althans in den Schlief-
fenschen gedachtengang nog niets zenuwschokkends gebeurd.
Kabisch acht de vervanging van Waldersee, gezien de omstan
digheden, niet juist en niet noodig, temeer omdat dit z.i. het nadeel
meebracht dat daardoor Ludendorff (sous-chef van het II Leger,
v. Bülow) aan het Westfront ontviel, en dat juist aan den staf
van een leger, waar zijn energieke persoonlijkheid waarschijnlijk
op den loop der Marne-gebeurtenissen een beslissenden invloed
ten goede zou hebben uitgeoefend.
Dit is tenslotte echter mosterd na den maaltijd.
1076
Bij de bewerking van dit artikel stond alleen de fransche vertaling ten
dienste.
d. C.
