de Russische rechtervleugel was in oplossing, gedeeltelijk zelfs op
de vlucht geslagen in de richting Wirballen; reserven ontbraken.
Het russische centrum had zijn aanvalskracht verloren; op den
russischen linkervleugel bij Goldap was op den 21 en een beslis
sende overwinning der Duitschers niet te voorkomen".
Maar en andermaal zij naar de eigenaardige Friktionen ver
wezen aan russische zijde raadt een geheele legerstaf dringend
den terugtocht aan ter voorkoming van een nederlaag en de com
mandant van het leger (Rennenkampf) weigert.
Deze generaal, die geenszins een Suwarow was, handelde op een
beslissend oogenblik overeenkomstig het klassieke woord van
Suwarow (dikwijls ten onrechte aan Foch toegeschreven)een ver
loren slag is een slag, welke men denkt te hebben verloren
Zoodoende gaat op 20 Augs. te 9.30 n.m. het navolgende Leger-
beyel uit:
„2. Der Abmarsch nach Westpreussen wird noch heute angetreten.
1 A. K. und 3 R. D. sollen sofort mit Bahntransport zur Stiitzung
des XX A. K. nach Siidwesten gefiihrt werden
I R. K. und XVII A. K. marschieren zunachst hinter die Angerapp
nach Darkehmen und nordlich; den weiteren Abmarsch nach Siid
westen deckt die 1. Kav. Div
Naar aanleiding van dit bevel trekt voorts het XX korps zich
samen naar zijn rechtervleugel in de omgeving van Hohenstein;
aan dien rechtervleugel zullen aansluiten de 3e R. D. bij Deutsch
Eylau, het I korps in de omgeving Gosslershausen-Strasburg-
Bischofswerder. De hoofdreserve Königsberg dekt de inlading van
het I korps en trekt vervolgens terug op de versterkte Pregel-Deime-
linie (Königsberg).
De zoodoende in het Z. gereed gestelde onderdeelen 2/2 korps
-j- vestingbezettingen) zullen optreden tegen den linkervleugel er.
de linkerflank van het Narew-Ieger gelukt het, om I R. K. en
XVII K. tijdig en zonder dat het Njemenleger te zeer opdringt,
los te maken, dan is de bedoeling van den cdt. van het 8e Leger
om dit leger te verzamelen in de omgeving van Osterode, en ten
Oosten van den Weichsel den strijd opnieuw aan te binden, hetzij
met het Narew-, hetzij met het Njemen-leger, al naar gelang dei-
omstandigheden (volgt Rennenkampf al dan niet?), welke op dat
oogenblik (20 Augs.) nog niet konden worden overzien.
In deze maatregelen is de voorbereiding voor den slag bij Tan-
nenberg belichaamd.
1083
Men vergete echter bij de beoordeeling van het besluit van Prittwitz
met. de Instructie van de O.H.L. ,,die Existenzder Armee darf nicht aufs
Spiel angesetzt werden".
Slechts een veldheer, die bovendien niet slechts „etwas", maar zeer veel „vom
Salbol Samuels mitbekommen hat" bouwt op een dergelijke Instructie een Cannae.
