In deze evenwijdigheid mag geen fout zitten, want al zou deze
germc kunnen zijn wat de hoekwaarde betreft, op grooten afstand
zou deze oogenschijnlijk geringe fout zich zeer vergroot demonstree-
ren. Er gaat dus geen kanon de fabriek uit of de zielas en richtlijn
loopen absoluut evenwijdig. De controle hiervan wordt uitgeoefend
door een officier, tevens bedrijfsleider in de metaalwerkplaatsen.
Op afbeelding 23 ziet ge hoe de evenwijdigheid van eenige vuur
monden van 7.5 cm. Veld wordt gecontroleerd, en zoo noodig wordt
hersteld waar deze verloren mocht zijn gegaan.
Kalm en rustig gaan de werklieden in deze afdeeling hun gang.
Hier is er een bezig met een grooten afstandmeter, terwijl ginds
een horlogemaker gebogen zit over een tertshorloge, dat bij een
oefening een onvrijwillig bad in de een of andere rivier heeft
genomen. Maar alles gebeurt kalm en zonder eenige overhaasting,
want elke fout wreekt zich straks, als de kijker is gemonteerd
of het horloge weer in gebruik genomen.
Alle instrumenten komen in de instrumentmakerij ter herstelling.
Hier wordt mede de laatste hand gelegd aan de kanonnen, alvo
rens deze aan de ververij af te geven, want de richtrmddelen en
het sluitstuk met onderdeelen behoort tot het gebied van den
instrumentmaker.
Alle batterijkompassen, tempeertoestellen, kwadranten, onder
deelen van de sluitstukken der verschillende kanonnen, enz. te veel
om op te noemen, passeeren deze afdeeling.
Zooals ik reeds aangaf is de instrumentmakerij verdeeld in het
machinale gedeelte, waaronder te verstaan de draaierij en freesaf-
deeling, alsmede de verdeelinrichting, en het bankwerkersgedeelte,
waaronder de graveerafdeeling en de fijnbankwerkerij. Een gedeelte
van de verdeelinrichting ressorteert ook nog hieronder, n.l., de
handverdeelmachines.
Een overzicht van het machinale gedeelte geeft afbeelding 24.
In dit gedeelte staan opgesteld: negen draaibanken, een draai
bank tevens freesbank, twee revolverdraaibanken, vijf boormachines,
twee schaafbanken, acht freesbanken, waaronder een universeele,
een pons- en knipmachine, een walsmachine, twee slijpmachines,
een universeele werktuigslijpmachine, een spiraalboorslijpmachine
en vier persen. Tijdens het schrijven van dit aitikel zijn nog aange
komen een „progres" draaibank, een vertikale slijpmachine, drie
instrumentmakersdraaibankjes, een polijstmachine, twee boorban-
ken en een spiegleuftrekmachine.
Al deze machines zijn nagenoeg continue in bedrijf, want de
werkzaamheden van een Legerinstrumentmakerij zijn zeer uitge
breid, ze alle met U te bespreken zou vermoedelijk voor U met
zonder belangstelling zijn, doch ik vermeen beter te doen met
enkele bijzondere types die Uw aandacht trekken wat nader met
1116
