De vernieuwing van kleeding en vooral van schoeisel was
gedurende dezen tocht nog veel lastiger dan de levensmiddelen
voorziening. Op marsch zijn deze artikelen sterk aan slijtage
onderhevig. En voor de aanvulling hiervan was men uitsluitend
op den aanvoer van achteren aangewezen. Den 3den October
kon een vrachtauto met vernieuwing te Velès gedistribueerd
worden Maar dat was bij lange na niet voldoende. Den 7den
October werden alweer overal klachten gehoord over defecte
kleeding en schoeisel.
Eind October kwamen warme kleedingstukken te Vidin aan.
Deze werden de Divisie nagezonden, die ze te Semendria in
ontvangst kon nemen. Overigens kon gedurende den geheelen
tocht geen kleeding of schoeisel meer verstrekt worden, zoodat
groot gebrek aan die artikelen ontstond, hetgeen vooral voor het
schoeisel een bedenkelijken vorm aannam. Eerst toen de Divisie
in Hongarije in den toestand van rust overging kon in deze be
hoefte worden voorzien.
Het gebrek aan kleeding en schoeisel moest in hoofdzaak
geweten worden aan het tekort aan transportmiddelen. Als men
niet de beschikking heeft over een spoorweg of waterweg is de
maximum-prestatie der transportmiddelen al gauw bereikt. Daar
om dient een troep, die een grooten maisch moet afleggen, met in
goeden staat verkeerende kleeding en schoeisel uitgerust te zijn.
Deze veldtocht toont ons aan, dat ook met de tegenwoordige
hulpmiddelen de verpleging van een betrekkelijk kleine macht
niet eenvoudig is, als men in een land ageert, dat arm is aan
verkeerswegen en waar de plaatselijke hulpbronnen weinig op
leveren. En duidelijk komt hier uit, hoe noodig het is, over een
beweeglijken reservevoorraad te beschikken Zonder het C.A.D.
(de Divisieverplegingstrein) zouden op 10 October de voorraden
van den troepentrein reeds geheel of gedeeltelijk verbruikt zijn
geweest en zou men de eerste dagen na het staken van den
aanvoer gebrek hebben geleden.
De Divisie marcheerde hier onder omstandigheden, die ook
ons te wachten staan Weinig verkeerswegen, geringe opbrengst
der landsexploitatie, een plotseling hokken van den aanvoer van
achteren, dit zijn alle factoren, die aan een oorlogvoering op
Java niet vreemd zullen zijn. Het is daarom te betreuren, dat
men gedwongen is geweest onzen verplegingstrein als onderdeel
van den A.T. op te heffen. Niet dat dit orgaan onder alle om
standigheden voor een goede verpleging onmisbaar is, maar men
derft daardoor n.m.m. een voor ons noodzakelijken veiligheids
factor.
Op het Westfront mogen de verplegingstreinen onder invloed
van den stellingoorlog zijn opgeheven, in het begin van den oorlog,
toen het front nog niet was vastgeloopen, hebben deze organen
belangrijke diensten bewezen. Bij een beschrijving der verpleging
83
