zich die gedacht hadden te ondernemen. De aanval wordt tot op
het laatste moment ingehouden en dan verrassend uitgevoerd
het initiatief is hierbij aan den vijand. Al deze factoren tezamen
doen onzen tegenstander niet veel in het nadeel staan ten aanzien
van de kompeuni, die reeds lang in haar doen en laten geobser
veerd is en waarvan men de zwakke punten reeds kent.
Het is voor ons dan ook van het hoogste belang om het begin
van zulk een verzet te onderkennen dit kan niet iedere new-comer
op Atjeh dit kan alleen een ervaren Atjeh-officier met behoorlijke
kennis van taal, land en volk. Deze officier zal ook dadelijk den
ernst ervan inzien en vooral niet roekeloos tewerk gaan. Hij weet,
dat de Atjeher er op uit is, om onze karabijnen te veroveren. Welnu
hij zal degelijke maatregelen dienen te treffen, dat de kansen op
verovering hiervan zoo klein mogelijk worden.
Waaruit bestaan die maatregelen
Door zijn kennis van de taal en goeden omgang met hoofden
en bevolking wordt hij door deze laatste gewaarschuwd, dat er
iets op til is. Hij zelf zal trouwens ongewone dingen hebben opge
merkt, als het nauwgezetter nakomen van godsdienstplichten enz.
T ij dig worden de uitgezonden patrouilles met
den ernst van den toestand in kennis gesteld en
hun de in acht te nemen veiligheidsmaatrege
len nogmaals goed ingeprent.
Door ondervraging van hoofden en bevolking en het doen in
winnen van berichten door spionnen verneemt hij wie de aanvoer
der van het verzet zal worden. Zoodra dit laatste bij ons bekend
is, behoeft men er niet meer op te rekenen, dat deze zich goed
schiks aan ons zal onderwerpen of zich zal laten gevangen nemen.
Zijn besluit is dan genomen op een geheime bijeenkomst, waaraan
gewoonlijk een kandoeri of godsdienstige maaltijd voorafgaat,
heeft hij gezworen de prang sabil te zullen voeren hij wacht een
gunstige gelegenheid af om zich in het bezit van vuurwapens te
stellen.
Misschien heeft reeds een klewangaanval plaats gehad en is
hij openlijk in verzet gekomen.
Aan een enkelen onverwachtschen klewangaanval valt nu eenmaal
niet te ontkomen. Natuurlijk wordt hij ondernomen op een troepen-
deel, waarvan de verzetspartij weet, dat dit de haar zoo ingeprente
veiligheidsmaatregelen verwaarloost. Elke troep, die buiten het
vaste bivak is, wordt zoowel in tijden dat aan geen verzet gedacht
wordt, als in de verzetsperiode zelf, nauwlettend geobserveerd.
Iedere kampongbewoner weet U te vertellen, hoe sterk de pa
trouille is, die door zijn kampong is gemarcheerd, op welke wijze de
patrouille heeft geloopen, of zij vermoeid is of niet, wie de com
mandant is en welke eigenaardigheden deze heeft, of het maré-
chaussée's zijn of garnizoensinfanterie enz.
Laat dit eiken patrouillecommandant tot waarschuwing strekken.
243
