ben die drukt op een drukring welke op de rubberband is gelegd.
Aan het boveneinde van de hefboomen ligt een plaat die middels
een moer over een rechtstandigen schroefspil omlaag bewogen
wordt, door aan de moer een draaiende beweging te geven vier
inenschen voeren deze manipulatie uit. De rubberband zit op
een stalen rim, die klemmend om het rad wordt gelegd. Het
gebruik van rubberbanden ondervangt het trillen en schokken
op den weg en in het terrein, van den vuurmond, waardoor het
materieel een langere levensduur wordt gewaarborgd.
Aan de Lodge en Shipley banken werken de beste werklieden.
Deze krachten verdienen een dagloon dat tot boven de vier
gulden uitgaat. De mandoer in deze werkplaats wordt gesalarieerd
met f 5,25 per dag. Dit mag een hooge betaling lijken, voor
een inheemschen werkman, en dit is ze inderdaad, maar deze
man moet zoowel van draaien, schaven, steken, boren, zagen als
freezen volledig op de hoogte zijn en aan de werklieden alle
aanwijzingen kunnen verstrekken die zij noodig hebben, terwijl
hij de verschillende werkstukken tijdens de bewerking moet
nagaan op hun afwerking alsmede op de afmetingen. Hij moet
dus uitstekend teekeningen kunnen lezen. Voor een kracht, die
deze kennis in zich vereenigt heeft, is deze betaling ten zeerste
verdiend.
Wij hebben nu bij de draaibanken lang genoeg verwijld, en
zullen alvorens deze hall te verlaten, het tweede gedeelte van
de draaierij omvattende de frees-, steek- en schaafofdeeling in
oogenschouw nemen
Hier wordt het materiaal verspaand met behulp van freezen
en beitels. Hier zijn opgesteld: vier schaafbanken, waarvan een
met een bedlengte van 3,5 meen sterke armschaafmachine,
een spiebaantrekmachine, zeven freesmachines, twee steekmachines,
een automatische tandwiel- en vormwielfreesmachine, een slijp
machine, een zaagmachine, een schabloneerbank, een rondsnij-
machine, twee pons- en knipmachines en eenige rommeltrommels.
Een overzicht van dit gedeelte van de fabriek vindt ge op
afbeelding 48.
Wat is nu freezen? Waar bij het draaien het afnemen van
materiaal geschiedt met behulp van een beitel, wordt hier gebruik
gemaakt van een frees
Een frees, is een stuk gereedschap in den vorm van een om
wentelingslichaam, aan het buitenoppervlak voorzien van een
aantal snijdende tanden. Als dus de frees ronddraait, kunnen de
tanden van het werkstuk het overtollige materiaal afnemen. Op
de afbeelding 48 ziet ge, (links van de op den voorgrond staande
steekbank) een z.g.n mantelfrees, dat is een cilinder waarop de
snijdende tanden zijn aangebracht, op de freesbank ingespannen
en in werking De freezen worden in verschillende afmetingen
en profielen gebruikt. Bij mantelfreezen, liggen de tanden op
het buitenoppervlak, de gedaante van deze soort freezen
257
