zien, den vereischten overgang in eigendom „ook tegen den wil'
van den eigenaar te doen plaats hebben.
Evenmin als echter een Staat, die niet over een staand leger
beschikt, kan ten strijde trekken, zonder daarvoor een beroep te
kunnen doen op zijn weerbare onderdanen tot het opnemen van
de wapenen, evenmin kan hij dien strijd voeren, zonder te be
schikken over de middelen, om de overige onderdanen desnoods
te dwingen ook hunne zij het slechts materieele offers aan
het Staatsbelang te brengen.
Men heeft dan ook allerwege de noodzakelijkheid ingezien tot
wettelijke vaststelling van de bijzondere bevoegdheden, welke in
tijd van oorlog, of in het algemeen in tijd van nood, aan den
Staat en zijn organen zullen zijn toegekend, om dievan de
gewone rechtsorde afwijkende maatregelen te kunnen nemen,
welke voor de instandhouding van de weermacht noodig zijn.
Beteekenis, waarde en toepassing.
Hiervoren werd aangetoond, dat de Staat d. w. z. zijn daar
voor in aanmerking komende organen bij het falen van de
normale methoden in tijd van oorlog over bijzondere middelen
moet kunnen beschikken, om die maatregelen te kunnen nemen,
welke de instandhouding van zijn weermacht vereischen.
Aangezien de normale methode van koopen gebaseerd is op
vrijwillige overeenkomsten van de wederzijdsche partijen, blijven
er als bijzondere middelen slechts over die, waarbij de Staat in zijn
„publiekrechterlijke" functie de totstandkoming van de noodig
geachte overdracht van eigendommen in meerdere of mindere
mate afdwingt.
Teneinde de diepere beteekenis van dergelijke dwangmaatre
gelen te doorgronden, is het noodzakelijk zich scherp voor oogen
te houden, welke rechten daarbij worden geschonden en in welke
mate deze schending plaats heeft.
Bij een afgedwongen overdracht van eigendom wordt inbreuk
gemaakt op het recht van den „eigendom", in alle beschaafde
landen één van de z.g. grondrechten van de burgers, of zooals dit
zeer juist is omschreven in „Les droits des particuliers et ceux
de l'Etat en matière de réquisitions militaires (1917)" van Louis le
bur, pag. 3:
même il s'agit du droit le plus énergiqueinent garanti,
„dans l'intérêt social lui-même, le droit de propriété, qui a
„toujours été considéré comme un des fondements de l'Etat
„et la source de sa prospérité, la richesse de ses ressortis-
„sants faisant celle même de l'Etat;
Bij de beoordeeling in welke mate hierbij deze rechten worden
geschonden, blijken t.a.v. den overgang van eigendommen nogal
eenige variaties te kunnen bestaan.
Voor gewone omstandigheden vindt een dergelijke transactie
511
