Het is derhalve voor allen maar niet het minst voor officieren,
die niet alleen tot taak hebben leiding te geven in het leger,
maar evenzeer het zich tot plicht moeten rekenen het volk
gezonde begrippen bij te brengen betreffende de landsverdedi
ging, een onafwijsbare vereischte op de hoogte te zijn van de
plaats die het gaswapen inneemt te midden van andere wapens.
Hiermede wordt niet alleen bedoeld de tactische rol, die aan
het gevechtsgas is toebedeeld en zijn technische vervolmaking,
maar in het bijzonder de beoordeeling van de waarde welke
het gas in het algemeen heeft als middel om een zoo groot
mogelijk aantal strijders op het juiste oogenblik in zoo kort
mogelijken tijd weerloos te maken. Terwijl dan uit een maat
schappelijk en menscheüjk oogpunt, ten deze kennis moet wor
den gedragen van de blijvende verliezen aan levens en arbeids
vermogen welke in en na een oorlog aan de gassen mogen
worden geweten.
Slechts vergelijkende studie over een groot materiaal en over
een voldoend lang tijdsverloop kan deze kennis eeniger mate
bijbrengen. Van Amerikaansche zijde is dit geschied in een studie
van kolonel Harry L. Gilchrist van den geneeskundigen dienst
van het Amerikaansche leger, Chef van de Medische afdeeling
van den militair-chemischen dienst.
Zijne studie waarin ontzaggelijk veel cijfermateriaal wordt ver
werkt is daardoor eenigszins droog maar er niet te minder leer
zaam om.
Het zij mij vergund het een en ander uit deze studiën aan
te halen
Het blijkt dan dat in den wereldoorlog een aantal van 65 mil-
loen manschappen is gemobiliseerd; hiervan zijn verwond opge
nomen 21 miliioen, onder welk aantal evenwel velen zijn begre
pen die 2 of 3 keer zijn verpleegd. Met deze 21 miliioen wordt
dus het aantal gevallen bedoeld, niet het aantal personen. Van
hen stierven er 8ll2 miliioen. Door gas werden in het geheel
buiten gevecht gesteld 1.000.000 manschappen. Van dit miliioen
stierven er 78 000 man. Opgemerkt moge worden, dat hieronder
58.000 Russen schuilen wier gastucht uiterst gering was.
Gaan wij de verliezen door gas na bij de verschillende oorlog
voerenden afzonderlijk, dan blijkt dat Rusland op de 475.000
gaszieken 56.000 dooden telde of 11 °/0, maar Frankrijk op de
190.000: 8.000 of 4%, de Vereenigde Staten op de 70.000
gaszieken: 1.421 overledenen of 2 °/0, Engeland op de 180.000
getroffenen: 6.000 of 3 °/0, en Duitschland op de 78.000: 2 000
of 2.9 °/0 dooden. Enkele getallen zijn hier door mij naar boven
of beneden afgerond. In ieder geval blijkt uit het bovenstaande
voldoende, dat bij legers met voldoende tucht, en gastucht in
het bijzonder, het percentage dooden op het aantal gewonden
schommelt tusschen 2% en 4%, een opmerkelijk gering getal,
als men in aanmerking neemt, dat dit percentage bij schot- en
786
