Naar de opvattingen van een man als Moltke marcheerde de
rechtervleugel feitelijk „ins Ungewisse" op, terwijl een strategi
sche verrassing door dien vleugel, in verband met den langen
duur van den moeilijken opmarsch, hem uitgesloten leek (Schlief-
fen berekende de bezetting van de lijn Gent-Mons-Sedan eerst
voor den 22sten mobilisatiedag.)
Zoodoende staat hij van huis uit als een niet overtuigde
tegenover het nagelaten ontwerp.
Doch ook andere factoren doen hun invloed gelden.
Meer en meer komt hij tot de overtuiging, dat de Franschen
dadelijk na hun concentratie tot het offensief zullen overgaan
het offensief, waarvan hun jonge en toonaangevende school de
eenig mogelijke oplossing verwacht.
Dat offensief zal, in Moltke's verwachting, tegen de Rijkstanden
worden gericht mag hij, kan de keizer „ein Provinz sakrifi-
zieren
In 1806, tijdens de eerste stafreis onder zijne leiding, wees
hij erop dat het naar zijne meening geen zin had om met sterke
krachten door België op te rukken, indien een Fransch leger in
de Rijksianden viel. Dan moest eerst en voor alles d a t vijan
delijke leger worden geslagen dan lag de beslissing in Lotha
ringen
Dat, wat Schlieffen dankbaar als een Liebesdienst zoude
hebben aanvaard, omdat „der machtige rechte Fliigel auch einen
gelungenen Französischen Durchbruch bald in die schwerste
Niederlage verwandelt hatte" dat kon of durfde Moltke niet
begrijpen en aanvaarden.
In 1912 staat Moltke nog steeds op hetzelfde standpunt.
Dan wil hij zelfs in een dergelijk geval den linkervleugel
voorloopig defensief laten optreden en alles, wat niet dadelijk
noodig is voor afweer der Belgen en Engelschen, zoo spoedig
mogelijk per spoor verplaatsen naar het Zuidoosten: in
den sterken rechtervleugel, die door en over alles heen de
beslissing moet en zal brengen, stelt Moltke geen vertrouwen meer.
Voor een man als Moltke, die geen veldheer is en die zich
niet sterk genoeg voelt om een ontwerp, dat boven zijn krachten
en bevatting reikt, los te laten en door een eigen ontwerp te
vervangen, is dus die rechtervleugel ook het aangewezen doel
voor pogingen om tot een „middensoort"-oplossing te geraken.
822
En toch bewees de praktijk in 1914 hoezeer de Fransche legerleiding
tegenover een bijna volkomen strategische verrassing kwam te staan, toen
oorspronkelijk niemand aan een oprukken van sterke Duitsche krachten op
den linker Maas- en Sambre-oever wilde gelooven, de kort op elkaar
volgende excentrische doorbraakpogingen der Franschen derhalve werden
losgelaten en den Duitschers vrijwel naar alle zijden de kans op een Cannae
werd geboden (rechtervleugel, Lotharingen, 20 Aug. 's avonds; centrumj
Belgische Ardennen, 22 Aug.; linkervleugel, richting op de Sambre, 24 Aug.),
