voorschrijft: „Daar men er op moet rekenen, dat de tegenpartij
over afweerwapens beschikt, zal voor verkenningen, in het al
gemeen niet beneden 1200 M. gevlogen mogen worden". Somtijds
is het vliegtuig echter juist door de vredesomstandigheden wel
gedwongen om tot op een zeer geringe hoogte te dalen ten einde
de verkregen meldingen per berichtkoker bij het L. W. S. der
Leiding af te schieten een beweging welke door de grond
troepen dan wel wordt opgevat als te behooren tot de eigenlijke
verkenning.
Maar bovendien bestaat in uitzonderingsgevallen voor den
luchtwaarnemer stellig de gelegenheid, om de onzekere gegevens
•welke hij op grootere hoogte heeft verkregen uit te breiden,
■door in een enkele vlucht vlak langs den grond over dit object
te vliegen. Daar de nadering hierbij volkomen verrassend plaats
kan hebben, moet het gevaar, dat aan een dergelijken verkennings-
stoot vastzit, niet worden overschat.
Dat overigens deze aangelegenheid de volle belangstelling van
de L. A. heeft, mag blijken uit een tweede aanhaling
—„Men vliege niet lager dan de tactische toestand gedoogt,
dat is in het algemeen niet beneden 1200 M. Het is zeer zeker
mogelijk om buiten het bereik van den vijand te dalen (liefst
ook buiten 's vijands gezichtsbereik) om daarna, laag vliegende,
-een doel te „besluipen", maar dan moet dit ook volkomen ver
rassend en in „scheervlucht" geschieden. Boven een bepaalde
plek mag niet laag worden gecirkeld en het klimmen moet weer
buiten het bereik van den vijand plaats hebben. Het zoogenaamde
grillige vliegen, dat men bij vredesoefeningen veel ziet vertoonen,
heeft geen waarde. Men bedenke, dat het beter is geen bericht
mede te brengen dan een op onzuivere wijze verkregen bericht.
In het eerste geval g-eft men geen blijk van gebrek aan intel
ligentie, de tactische waarneming is nu eenmaal niet zoo zeer
moeilijk omdat er buitengewone gaven voor worden vereischt,
maar omdat het zien van troepen, in onze terreinen en onder
onze overige omstandigheden zoo buitengewoon lastig is. Een
geflatteerd bericht is een onding, dat een verkeerd denkbeeld
geeft van de eigenschappen der luchtwaarneming. Aan den an
deren kant blijft natuurlijk de volle appreciatie bestaan voor een
waarnemer, die tactisch juist vliegende, toch niettegenstaande
-alle moeilijkheden een verkenning met belangrijke resultaten
verricht
Het bovenstaande werd reeds geschreven voor het resultaat der
vliegtuigwaarnemingen bij de oefeningen in Oost-Java bekend
was. Het is merkwaardig dat juist nu moet blijken, welke
belangrijke verkenningen bij deze manoeuvres plaats hadden en
daarnaast, van hoeveel waarde een tweetal series op één dag
ogenomen luchtfoto's waren. Wat de waarde der tactische ver-
945
