Moerken, Oost van Hohenstein, werd de voorwaartsche beweging
reeds ten N. van Moerken tot staan gebracht slechts het tijdig
ingrijpen van de 6e brigade der 3e Reserve Divisie hielp hier de
landweerdivisie, wier linkervleugel en flank reeds door de Russen
bedreigd werd, uit een alleronaangenaamste positie.
Tenslotte het pittoreske verhaal op bi. 913, op 4 na laatste
lid, hoewel ontleend aan Hoffmann's „Tannenberg, wie es wirklich
war", is nog slordig weergegeven of vertaald Griinert is aan deze
grap volmaakt onschuldig het voorstel tot de weddenschap werd
gericht tot den generaal der cavalerie Dohna, die zich bij het hoofd
kwartier bevond (Fransche vertaling, bl. 323).
De bovenstaande aanteekeningen zouden echter ongeschreven
zijn gebleven, ware het niet, dat in de bedoelde artikelen plotseling
de roem van dezen slag en voor een niet geringer tijdsbestek dan
de gansche eeuwigheid, wordt opgeëischt voor den commandant van
het Duitsche I korps, generaal Von Frangois.
Daartegen past wel eenig protest en bij dit protest kunnen
bovenstaande aanteekeningen de waarde van de artikelenreeks als
strategische studie nader helpen bepalen.
Generaal Vo.n Francois is inderdaad een der beduidende Duitsche
korpscommandanten in het aanvangstijdperk van den wereldoorlog
geweest.
Op zichzelf beschouwd, zegt dit niet zoo heel veel. Een citaat
uit „Schlieffen" door H. Rochs kan dit illustreeren
„So sagte Schlieffen noch in Dezember 1912 dein General Von
Haussmann „ich fiirchte, die operative Unerfahrenheit der höheren
Führer wird mal in ein wüstes Jagen um den Pour le mérite
ausarten".
Bei Schlieffens Tode waren von den 27 höchsten Kommando-
stellen Preussens 13 Generale, also die Haifte, Nichtgeneral-
stabler, also mehr oder wenig operativ nicht geschult. Diejenige,
auch unter den Divisionaren, die es unter ihrer Würde gehalten
hatten im Friedenzu studieren, versagten in den grossen Ver-
haltnissen des Weltkrieges".
In de laatste jaren van Schlieffen's optreden als chef van den
Generalen Staf v. Francois was toen kolonel heeft v. Fran
cois zich zeer beijverd om de officieren van den Generalen Staf
ook tot studie en oefening op het gebied van verpleging in alge-
meenen zin te brengen „diese Bestrebungen, die bahnbrechend
für diese Verpflegungsstudien geworden sinds, hat Schlieffen in
weitgehendster Weise unterstützt (Hugo Rochs „Schlieffen").
Bij den aanvang van den oorlog commandeerde generaal v,
Frangois het 1 korps.
En hij opent den strijd in O. Pruisen met dat, wat Winston
963
