tegen het Narew-Ieger. Dat is Schlieffensche gedachte, waarmede
de O. H. L. von Prittwitz wil bezielen. Toen echter von Moltke
twijfelde aan von Prittwitz' aanvalswil, werd tot zijn ontheffing
besloten. Dan komt het tweemanschap Hindenburg-Ludendorff, dat
met Schlieffenschen geest bezield, de vernietiging van het Narew-
Ieger tot daad maakt.
In de vierde plaats de waardebepaling van bronnen (Juni-num-
mer blz. 577 onder en blz. 578). Mijn betoog in het Mei-nummer
werd behoudens een enkele uitzondering opgebouwd, niet uit
de lezing of meening van officieele of niet-officieele schrijvers, doch
op de origineele bevelen en berichten, zooals die in het werk van
Elze in bijlage opgenomen zijn. Dat ik aan Hoffmann's jannen-
berg wie es wirklich war" geen ongelimiteerd gezag toeken, houde
men mij ten goede. Andere, daartegenover gestelde publicaties
brachten mij tot het inzicht, dat enkele voorstellingen van Hoffmann
niet in overeenstemming met de werkelijkheid zijn. Dat neemt in
het minst niet weg, dat ik evenzeer de bijzondere militaire hoeda
nigheden van Hoffmann erken en als ik in het Mei-nummer spreek
van het „boekje" van Hoffmann, dan geschiedt dit niet uit gering
schatting, doch louter omdat het een werkje van nog geen 100
bladzijden 'druks geldt
Aan het eind van het artikel in het Juni-nummer wijst de Heer
du Croo nog op het artikel van Kabisch in het orgaan van den
„Deutscher Offizier Bund", over welk artikel hij niet beschikt.
Uit dit artikel, in bovengenoemd orgaan den 15en Juni 1927 ge
publiceerd onder den titel „Ein Beitrag zum Problem Gumbinnert
(20 Aug. 1914)" zal ik hieronder een en ander aanhalen.
Thans de strijdvraag.
In het Juni-nummer zegt de Heer du Croo ,,De slag bij Tan-
nenberg werd n.m.m. reeds voorbereid in den avond van 20 Augus
tus, toen de Cdt. van het 8ste Leger zich liet overtuigen van de
noodzakelijkheid om den terugtocht tot achter den Weichsel niet te
bevelen, doch I A. K. en 3. Res. D. naar het Z. W. ter onder
steuning van XX A. K. te zenden, met het oog op een offensief
optreden tegen de linkerflank van het Narew-Ieger".
Dit is in overeenstemming met Hoffmann in „Tannenberg wie
es wirklich war", waar hij op blz. 15 zegt dasz es
tatsachlich notwendig sein würde durch einen Stosz gegen den
linken Flügel der russischen Warschauer Armee der 8. Armee Luft
zu machen und ihr die Bewegungsfreiheit zu sichern" en „General
von Prittwitz rang sich zu dem Entschlusse durch, die Idee des
Rückzuges hinter die Weichsel fallen zu lassen, das XVII A. K.
und das I Res. K. gleichfalls an das 20 A. K. heranzuziehen, wenn
es gelang, sie von der Armee Rennenkampfs loszulösen und den
Kampf diesseits der Weichsel nochmals aufzunehmen". Dit alles
zou den 20sten 's avonds geschied zijn.
1082
