1089
2. Verdun.
Een wat wij zouden kunnen noemen onbelangrijk provinciestadje, dat
thans 14000 inwoners telt, maar door zijn hoogst belangrijke geschiedenis
toch een bezoek waard is. Ik herinner slechts aan eenige feitenin 500 werd
Verdun door Clovis veroverd, in 984 door den Franschen koning Lotharius
heroverd, in 1792 door den Hertog van Brunswijk veroverd en eenige weken
laten weer verlaten in 1870 moest Verdun aan de Duitschers capituleeren,
die de stad op 13 September 1873 weer verlieten, nadat de Fransche oorlogs
schatting geheel was afbetaald.
Het is niet doenlijk om de vele mooie oorlogsmonumenten welke wij in
en om Verdun zagen te beschrijven; slechts willen wij de aandacht vestigen
op het door Rodin geschapen „Monument a la gloire de la France en de
Verdun" op de Place de la Roche, welk monument door Hollanders aan de
stad Verdun werd geschonken.
Ook bezochten wij nog de onderaardsche galerijen van de Citadel, een
tien kilometers lang net van tunnels, 20 m. onder de rotsen geboord, en
voorzien van breede kazemattenhet geheel centraal verwarmd en electrisch
verlicht.
3. Het bezoek aan de slagvelden begon met den rechter MAAS-oever waar
voor wij verwijzen naar de bijgevoegde schets 1.
De eerste indruk bij het betreden van de MAAS-heuvels is wel, dat de ver
dediging hier zeer sterk kan zijn, door de vele hoogteruggen welke elkaar
flankeeren en dekken, en het in 't algemeen goede schootsveld.
Den steilen Cöte du Poivre opgereden zijnde, hielden wij halt bij het
dorp Louvemont; d. w. z. bij de plaats, waar eens het dorp had gestaan. Nü
waren er slechts met gras en bloemen volgegroeide springkuilen en was er
letterlijk niets meer van het dorp overgebleven. Een zoo volmaakte vernieti
ging van een geheel dorp was wel de eerste scherpe indruk, dien wij ont
vingen. Later zagen wij genoeg van die plaatsen waar eens dorpen waren,
zooals Vaux, Cumieres, Vauquois, Craonne en tal van anderemaar de
eerste indruk was toch wel sterk.
Van Louvemont werd een „tour d'horizon" gegeven in de richting van de
Duitsche linies vóór het groote offensief van 1916. Dat offensief (21 Februari
1916) kwam ondanks het uitgesteld aanvangstijdstip toch nog wel als eene
verrassing, zoodat de bezetting in het weliswaar zwaar versterkte vak ten
Oosten van Brabant in de eerste dagen niet meer bedroeg dan 1 a 2 com
pagnieën infanterie (in le linie) per kilometer front Dat de Duitschers zich
door deze zwakke bezettingstroepen 1 a 2 dagen hebben laten ophouden,
wijst eenerzijds zeker op de groote opofferingsgezindheid en de taaie vast
houdendheid der Fransche troepen, maar anderzijds ook op weinig door
tastendheid van de Duitschers
Op den oorspronkelijk vastgestelden begindatum van den aanval (12
Februari) bedroeg de bezetting van het front Brabant-Ornes aan Fransche
zijde: de versterkte brigade van de 72 res. Div. met 5 veldbatterijen. Toen
door het hondenweer de aanval moest worden verschoven tot den 21 Februari
was het Fransche front aanzienlijk versterkt: 72 res. Div., 51 res. Div. en veel
zware artillerie.
Wellicht is deze geringe doortastendheid te verklaren uit het feit, dat
hoewel de aanval op Verdun als een verrassende doorbraak op het N.-front
was bedoeld, de aanval toch begon met een soort „inleidend gevecht".
Punt 2 van het aanvalsbevel luidde nl „Am 12.2 (verlaat tot 21/2) 5 nachm.
„ist in den Abschnitten A-C von den Armeekorps mit lichten Schützenlinien
gegen die 1. Linie des Feindes vorzufiihlen und diese in Besitz zu neh-
,"men1st es gelungenu. s. w.
Bij de bespreking werd dit al opgemerkt: „Als zusammenfassend der Div.
„Komm. noch etwa nach bestehenden Zweifeln fragte, wurden solche sofort
