1112
7. BOEKBESPREKING.
Jaarverslag van den Topografischen Dienst in Nederlandsch-Indië over 1929.
We zouden deze uitgave een jubileum-uitgave kunnen noemen, al draagt ze
dan uiterlijk geen bijzonder karakter. Immers het verslag over 1929 vormt het
25ste nummer in de reeks der jaarlijksche publicaties van den Topografischen
Dienst. In een kort woord, waarin dit feit wordt herdacht, zegt het hoofd van
den dienst: Ter beoordeeling in hoeverre aan het doel (een bron vormen
waaruit de belangrijkste gegevens van het kaarteeringswezen in Nederlandsch-
Indië te putten zouden zijn) is beantwoord, moge o.a. dienen, dat het voor
liggende verslag is aangevraagd in 419 exemplaren, waarvan 181 ex. door
s Lands organen, 30 ex. door buitenlandsche Instellingen, welke eveneens met
kaarteeringswerkzaamheden zijn belast en 63 'ex. door wetenschappelijke bi
bliotheken.
Evenals zijn voorgangers geeft het verslag achtereenvolgens
I. Een algemeen overzicht, omvattendebeschouwingen over de samenstel
ling en de sterkte, verrichtingen van algemeenen aard, een overzicht der
uitgaven en baten van den dienst, en een onderdeel „bijzondere verrichtingen
en mededeelingen Van de laatste noemen weLuchtfotogrammetrische
kaarteeringsproeven, grensmetingen t. b. v. het Boschwezen, landbouwstatistiek-
kaart, breedtevariatie-waarnemingen, individueele metingen, garnizoenskaarten,
tijdseindienst, pacific-congres, zoneclipsexpeditie, permanente commissie voor
opnemings- en kaarteeringswerkzaamheden, personeele aangelegenheden, post-
waardencommissie, wetenschappelijke atlas van Ned.-Indië, Suriname en
Curagao, Indische bedrijvenwet.
II. Een overzicht van de terreinwerkzaamheden, waaronder de verrichtingen van
de verschillende brigades en zelfstandige detachementen worden behandeld.
III. Een overzicht van de reproductie en overige werkzaamheden, waaruit we
den aanhef mogen overnemen luidendeHet is een verblijdend feit dat na
drie jaren van slapte in het bedrijf en andere moeilijkheden het afgeloopen
jaar getuigenis aflegt van een meer bemoedigenden gang van zaken. In ve
lerlei opzicht kwam verbetering in den bedrijfstoestand, aangezien de werk
opdrachten toe- en daardoor de improductieve uren van personeel en ma
chines afnamen. De toenemende bedrijfsdrukte is vooral in het tweede
halfjaar van zoo gunstigen invloed op de bedrijfsrekening geweest, dat een
overschot als resultaat werd verkregen".
IV. Het administratieve gedeelte. Hieronder treffen we een tweetal herden
kingen aan n. 1. betreffende de in den loop van het verslagjaar overleden
burgerlijk-ambtenaren J. v. d. Werbata en E.W. H. C. Buchholz.
V. Ten slotte bijdragen van gemengden aard. Hieruit mogen we met name
vermelden het hoofdstuk: Nadere mededeelingen betreffende de luchtfoto
grammetrische proefkaarteering op de schaal 1 5000 van een uitgestrekt vlak
sawahterrein nabij Tangerang. O. a. lezen we hierin „Reeds was gebleken, dat
de fototechnische dienst der luchtvaartafdeeling in staat was om uitstekend
fotomateriaal te vervaardigen, en dat de techniek inzake de omwerking van
dit materiaal tot kaarten ook geen groote moeilijkheden opleverde. Het
zwaartepunt der proefnemingen werd daarom verlegd naar de economische
zijde van het vraagstuk, n. I. om door vereenvoudiging en bespoediging van
den arbeid te komen tot een opvoering van de productie en een reduceering
van den eenheidsprijs".
Voor ongeveer 84 cent per ha., werden bijna 13000 ha. desagrond in minuut
plans gekaarteerd, waarbij de detailleering van het sawahterrein zich tot de
galangans uitstrekte. Hieruit zou blijken, dat de luchtfotogrammetrie een goede
kans gaat wagen, vooral wanneer men bedenkt, dat het stadium der proef
nemingen nog niet is verlaten, zoodat er nog geen sprake is van een geregeld
bedrijf, waarin door het toepassen van een rationeele werkindeeling de tijd
ten volle kan worden uitgebuit.
