machine-cryptografen zijn die van Burg (1904, 1908), van de
Patent Developing Cy, de Ingenjörsfirman Teknik (vroeger de
A. B. Cryptograph Cy), de Enigma, enz. Als voorbeeld van moderne
cryptografen zullen hier eenige typen behandeld worden van de
Ing.-firman Teknik, te Stockholm.
A. Type B 21.
Deze cryptograaf heeft uitwendig het aanzien van een schrijf
machine en kan gebruikt worden zoowel met lamp-signaleering
der plaatsvervangende letters en directe aflezing van deze, als in
combinatie met een electrische schrijfmachine (Mercédès, Wood
stock, Remmington). In dit laatste geval wordt dus het bericht
zoowel bij het chiffreeren als bij het déchiffreeren direct getypt,
terwijl bij de eerstgenoemde toepassingswijze de opeenvolgende
substitutie-letters achtereenvolgens dienen te worden afgelezen en
genoteerd, waarbij persoonlijke vergissingen, vooral bij snel werken,
niet geheel zijn uitgesloten. De cryptograaf is electrisch ingericht
(vergelijk fig 1).
Het toetsenbord bevat 29 toetsen a, in drie rijen verdeeld, waar
onder 25 letter- en cijfertoetsen. In fig. 1 is aangegeven van welke
letters, cijfers en teekens de toetsen zijn voorzien.
Boven het toetsenbord bevindt zich het lampentableau, voorzien
van drie rijen lampjes 3/2 V O, 2 A).
Het apparaat is aan de bovenzijde afgedekt door een afneem
baren plaatijzeren beschermkap xx, waarin gleuven zijn uitgespaard
voor de tandraderen h en v en den slagenteller n, en welke voorzien
is van transparante vensters (vergelijk fig. 2). Elk venster is voor
zien van een letter en wordt van onder door een lampje verlicht, t)
De gleuven zijn van merkteekens voorzien voor het instellen der
raderen h en v. In het alluminium frame zijn voorts nog de volgende
hoofd-onderdeelen ingebouwd
a) 4 letter-raderen h, aan den omtrek voorzien van letters en van
pennen i het aantal letters is gelijk aan het aantal pennen.
Noemen we deze letterraderen van links naar rechts het eerste,
tweede, derde en vierde rad, dan heeft
het eerste rad de letters A t/m J, K t/m V, X en Y (23
letters.)
het tweede rad de letters A t/m J, K t/m V, (21 letters.)
het derde rad de letters A t/m J, K t/m T; (19 letters.)
het vierde rad de letters A t/m J, K t/m R (17 letters.)
De pennen kunnen ten behoeve van de code-instelling zoowel
naar links als rechts uit het betrokken rad steken hun in
stelling is dus variabel en daarmee ook de werking op de
i) Het in de fig. 1 boven de spoel s weggelaten venster is dat van de
letter U.
62
