En omdat Von Schaf er ook slechts de mededeeling van
het Legercdo. 8 aan Conrad van den 22 Aug. opneemt, maar
over 't hoofd ziet, dat deze slechts het bericht van V o n
Fleischmann van den 21 Aug. herhaalde, dat hetzelfde plan
van concentratie tusschen Thorn en Allenstein vermeldde als
bovengenoemd aanvalsbevel, is hij er toe gekomen, dat besluit
een dag te laat te dateeren evenals hij den door V on Fleisch
mann op den 21sten 's middags gemelden ommekeer in de in
zichten van het Legercdo. stelt op den namiddag, in plaats van
op den voormiddag.
17. Over dit alles heeft de Wirkl. Geh. Rat Vo n Fleischmann
den Generaal Kabisch op diens navraag, onder aanhaling van
zijne aanteekeningen uit die dagen, nog het volgende medegedeeld
Bovengenoemd bericht van den 21 Aug. 1.45 n. m. (zie punt
15) was hem in feite door Von Prittwitz persoonlijk ge
dicteerd, evenals hij trouwens in die dagen steeds door dien of
Von Waldersee officieel op de hoogte werd gesteld
onverminderd natuurlijk zijn recht van vermelding van eigen
waarnemingen. Voor die mededeeling waren hem geenerlei offi-
cieele mededeelingen omtrent aanvalsplannen tegen het Narew-
leger gegeven.
Over den terugtocht van den 20 Aug. 's avonds zegt Von
Fleischmann woordelijk
De terugtocht achter den Weichsel werd bij het Legercdo. 8
in ernst eerst in de late avond-uren van 20 Aug. in overweging
genomen en hiertoe ook de eerste terugtochtsbewegingen bevo
len, nadat den geheelen dag bij den Legerstaf een opgewekte
overwinningsstemming had geheerscht. Ik had den indruk, dat
de gedachte van den terugtocht bij den Legercommandant niet
alleen was teweeggebracht door het opduiken van het Russ.
Narew-leger tegenover het eigen XX L. Kmaar meer nog
door de neerdrukkende berichten welke binnenkwamen over den
toestand van de tegen Rennenkampff frontaal ingezette leger
korpsen De zenuwen van eenige door het Legercdo. 8 naar vo
ren gezonden berichtofficieren schijnen toen onder de eerste in
drukken van den slag te kort te hebben geschotenwat den
alarmeerenden toon van de eerste avondberichten ten gevolge
had.
479
van het I L. K. kent fzie Duitsche Reichsarchivwerk II, blzn. 57, 70 en
73) zal dit geen verrassing zijn.
Omtrent het aanvalsbevel van 7.45 n. m. zegt het Reichsarchiv-werk slechts
op blz. 106: „Wohl aber waren sich Generalmajor Graf Waldersee
„und sein erster Generalstabsoffiier, Oberstleutnant Hoffmann, nun-
„mehr darüber" einig, die Armee in Westpreuszen nach dem rechten
„Flügel zu vereinigen, um gegen den linken Fiügel der Narew-Armee
„vorzugehen".
Omtrent het uitgegeven bevel zelfgeen woord
