en getroffen voorbereidingen van zijn voorgangers tot den aanval
op het Russ. Narew-leger niet vermeldt, maar slechts spreekt
van de Passarge (zie schets).
18. Naar aanleiding van deze brieven van Von Fleisc fi
rn a n n zegt K a b i s c h dan
Tegenover deze, op onmiddellijke aanteekeningen berustende,
en door drie op den 21 Aug bewijsbaar verzonden dienstberichten,
steunende mededeelingen van Von Fleischmann kan de
bewijsvoering van Von Schater niet stand houden. En even
min ook Hoffmann's mededeeling, dat het besluit tot het
offensief tegen het Narew-leger reeds in den avond van 20 Aug.
zou zijn genomen.
Ik geloof, dat de volgende, mij door Graf Von Waldersee
op den 5 Maart 1923 gegeven voorstelling van zaken juist is
„Ik moet op den voorgrond stellen, dat mijnerzijds op den 20 en
„den 21 Aug. niet een bepaald plan is vastgesteld, aangevende
„de wijze waarop de verdere operatiën zouden moeten worden
„gevoerden een dergelijk plan kón ook in verband met den
„toestand niet vastgesteld worden. Ik wilde slechts gunstige
„voorwaarden scheppen voor de verdere gevechten. Het kwam
„er—gezien den toestand op dat tijdstip slechts op aan, in
„de eerste plaats los te komen van R e n n e n k a m p f f en tege
lijkertijd middelen te beramen, dat de groep Von Scholtz niet
„werd omvergeloopen. In verband hiermede werd de 3 res. Div.
„bij het XX L. K. aangetrokken, en eveneens het I L. K. naar
„Bischofswerder en Strasburg (voorhoede der 2e Div.) verplaatst,
„om voor de verdere gebeurtenissen sterke, actieve troepen op
„den rechtervleugel te hebben. Aan het XVII L. K. en I res. L. K.
„werden lange marschen in Westelijke richting aanbevolen, om
„de mogelijkheid naar Königsberg te worden afgedrongen uit te
„schakelen. Verder kon ik onder de toen heerschende omstan
digheden niet beschikken ....Met mijne bevelen heb
„ik op den 20/21 Aug. slechts den grondslag
„gelegd, op welke de actie tegen het Narew-
„leger kon worden opgebouwd.
„Dit eisch ik voor mij zelf op; echter niet
„het vaderschap van het bepaalde plan tot de
„bewegingen, welke rechtstreeks tot Tannen-
„berg leidden. Daartoe waren de gebeurtenis-
„sen, zoo lang ik in functie was, nog niet vol-
„doende opgehelderdVoor mij komt het er slechts
„op aan te bewijzen, dat i k voor mijn persoon niet het plan
„heb gehad, het leger achter den Weichsel te verplaatsen, dat
„uitingen in dezen geest slechts de toenmalige persoonlijke mee-
„ning van V o n P r i 11 w i t z in opgewonden gesprekken weer
gaven, en dat de staf ook niet met arbeid in dien geest is
belast geworden."
481
