II, biz. 103) en in den avond van 21 Aug, den tegenstander op
slechts 2 a 2'/2 Korps geschat (biz. 107); maar op den 23sten
had ook Generaal VonScholtz de groote russ. overmacht
beter onderkend (biz. 115). Dit gevaar was dus door hetLeger-
cdo. 8 juister gewaardeerd. (Zie Mantel, I. M. T. No. 5 blz,
446 bovenaan).
II. 9. Na het besluit tot het afbreken van den Slag bij Gum-
binnen.
In zijn boek „Streitfragen des Weltkrieges" zegt Gen. Kabisch
(blz. 75)
„Urn 9.30 Uhr abends ergeht der Armeebefehl, dessen ent-
„scheidender Punkt lautet
„2. Der Abmarsch nach Westpreuszen wird noch heute angetreten.
I A. K. und 3 R. D. sollen sofort mit Bahntransport zur Stüt-
zung des XX A. K nach Südwesten geführt werden,
I A K. von Insterburg-Königsberg in die Gegend Goszlers-
hausen Strasburg-Bischofswerder FreystadtTrains und Ko-
lonnen dicht westlich Graudenz und nach Marienwerder,
3 R. D. Von Lötzen nach Deutsch-Eylau.
I R. K und XVII A. K. marschieren zunachst hinter die
Angerapp nach Darkehnen und nördlichden weiteren
Abmarsch nach Südwesten deckt die 1 Kav. Division.
In No. 17 van den Jaargang 1926 van den Deutscher Offizier-
Bund verklaart nu Overste Von Schatter dit voor onjuist, en
zegt
„Dat een dergelijk bevel (voor het I L. K. en de 3 res. D.)
„reeds op den 20 Aug. zou zijn gegeven, moet aan de hand van
„de talrijke stukken betreffende de gebeurtenissen op dezen dag
„als uitgesloten worden aangemerkt. De spoorwegleiding had
„toentertijde geloofd aan uitlaadplannen „mindestens für I A. K.
„ten Westen van den Weichseleveneens ontbreekt behoudens
„Hoffmann's eigen mededeelingen elk bewijs voor de
„stelling, dat hij in tegenstelling met V o n P r i 11 w i 11 z en
„Von Waldersee aan eene uitlading ten Oosten van
„Greudenz en een offensief tegen het Narew-leger reeds op den
„20sten zou hebben gedacht. Op zijn vroegst zou na zeer
„energiek aandringen van de O.H.L. (zie artikel Mantel)
„in den namiddag van den 21 sten de onmekeer in de opvattin-
„gen zijn gekomen en het plan zijn gerijpt om den linkervleugel
„van dit Russische leger (Narew-leger) wellicht aan te vallen".
Sc haf er meent voorts uit een opdracht omtrent de verplaat
sing van het hoofdetappenstation, en uit de meeningsuiting van
een ordonnansofficier van Legercdo. 8, dat het toekomstige Leger-
Hd. Kw. Dirschau zou worden, en ook nog uit het bekende te-
lef. gesprek van Von P r i 11 w i t z met Von M o 11 k e op den
21sten 's avonds te moeten besluiten, dat het Legercdo. 8 ook
472
