nog op den 21 Aug. aan het plan heeft vastgehouden, om zich
achter den Weichsel te verdedigen, hoewel het legerbevel van
21 Aug. 7.45 n.m. de verzameling van het leger op den rechter
vleugel en den aanval tegen den linkervleugel van het Narew-
leger in uitzicht stelde. Eerst op den 22 Aug. zou Conrad in
dezen geest zijn ingelicht.
10. Schater grijpt dus het door K a b i s c h weergegeven
bevel niet slechts in zooverre aan, dat een dergelijk bevel betreffende
het 1 L. K. en de 3 res. Div. niet woordelijk zou zijn gegeven
(wat, volgens hem, reeds besloten kan worden uit de in het citaat
ontbrekende aanhalingsteekens) maar hij betwist ook den inhoud
zelve.
Generaal K a b i s c h antwoordt hierop het volgende
In de eerste plaats wil ik mijne voorstelling van zaken, welke
ik geheel handhaaf, nader bewijzen. Maar ook wensch ik, op grond
van nog niet openbaar gemaakt feitenmateriaal, mijn standpunt te
bepalen ten opzichte van Hoffman's bewering: „dat het gesprek
van Von Prittwitz met de O. H. L in den avond van den
20 Aug. den staf onbekend zou zijn geweest; en dat het besluit
tot het aantrekken van het XVII L. K. en het I res. K, bij het
XX L K reeds op den 20sten 's avonds zou zijn genomen (Zie
Hoffmann; Tannenberg, wie es wirklich war. blz. 15)".
Hiermede samenhangende zal dan blijken, of, dan wel in hoe
verre, de door Hoffmann naar voren gebrachte aanspraak van
het eerste Legercdo. 8 op zijn verdienste voor Tannenberg in
nerlijk recht van bestaan heeft.
11. Mijne voorstelling der gebeurtenissen bij Gumbinnen op de
blzn. 74 - 76 van mijn boek, berust behalve op de publicatie
van den Generaal Von Fran go is op eene mondelinge ver
klaring van den toenmaligen overste Hoffmann in den winter
van 1915/16, op een nota welke Graaf Von Waldersee
tijdens den oorlog heeft opgesteld, en op de studie van de
dagboeken van het Legercdo. 8, van de vier Korpscdos. en van
de Etappeninsp. 8.
a. Overste Hoffmann overnachtte in den winter van 1915/16
bij het cdo. van het XVII res. K. in Lasduny. Ik ondervroeg
hem over geruchten, volgens welke de inleidende bewegingen
voor Tannenberg nog door het Legerede. Von Prittwitz
zouden zijn bevolen. Hoffmann antwoordde:
„Daar is wel wat van aan (Daran ist etwas Richtiges)". Hij
vertelde nu het verloop van zaken, zooals weergegeven op
de blzn. 13—15 van zijn nieuwste boek, echter met de vol
gende afwijkingen
1. zeide hij. dat Von Prittwitz alleen uit het werkvertrek
was gekomen, waarbinnen hij den toestand reeds met Von
473
